Protest bij Kamerdebat over mest en stikstof, extra geld voor boeren

Het verdwijnen van de soepeler Europese mestregels brengt veel boerenbedrijven volgend jaar al in grote problemen. Dat verwacht een meerderheid van de Tweede Kamer. Ook demissionair Landbouwminister Adema erkent dat. De strengere mestregels moeten leiden tot een betere waterkwaliteit van rivieren en grondwater.

Actievoerende boeren kwamen vandaag naar het landbouwdebat in de Tweede Kamer voor een klein protest. Ook op andere plaatsen in het land lieten zij met tractoren hun ongenoegen blijken.

Door het verdwijnen van de derogatie, zoals de uitzondering voor veehouders wordt genoemd, moeten bedrijven komend jaar al iets verzinnen voor het teveel aan mest dat zij hebben. Het mag niet over het land worden uitgereden maar moet worden opgehaald en verwerkt. En dat kost geld.

Jonge boeren hebben dat geld niet, omdat zij ook nog een hoge hypotheek op hun bedrijf hebben, zegt CDA-Kamerlid Eline Vedder. Zij heeft met haar man een melkveehouderij. "Hoe moet ik volgend jaar alle rekeningen betalen, hoor ik aan mijn eigen keukentafel."

Adema waarschuwt dat het na volgend jaar nog moeilijker wordt, totdat de uitzonderingsregel helemaal is afgebouwd. Voldoet Nederland niet dan volgen er nog strengere regels. "En dan zitten de boeren in de shit om het zo maar te zeggen, en dat zitten ze toch al." Adema gaat met de banken in gesprek om jonge bedrijven meer tijd te geven, zodat ze niet failliet gaan.

"Over stront gesproken. Dat zit me goed dwars", zei Kamerlid Pieter Grinwis van de ChristenUnie. "Dat we nog steeds tegen mest aankijken alsof het stront is. Terwijl het niet zou moeten draaien om mestbeleid als afvalbeleid, maar als voeding voor een gezonde bodem en gezonde planten."

De nieuwe Kamerleden van NSC, PVV en BBB willen proberen het mest- en stikstofbeleid aan te passen. Maar zij lopen tegen hetzelfde probleem aan als de vorige Tweede Kamer, namelijk dat de EU-regels over de Nederlandse natuur vastliggen. En dat betekent minder vee.

Vanmorgen verzamelden zich verschillende boeren bij het Tweede Kamergebouw. Later zaten zij op de tribune. Zij hebben hun hoop gevestigd op PVV, NSC en BBB, die hebben beloofd het anders te gaan aanpakken:

Tot deze week hebben zich 1240 boeren aangemeld voor de stikstofregelingen bij vrijwillige bedrijfsbeëindiging. Er is meer belangstelling dan gedacht. Het kabinet reserveert daarom 1,5 miljard euro extra. Dat geld komt bovenop het bestaande budget van 1,5 miljard euro.

Of die bedrijven ook echt gaan stoppen is nog niet zeker. "Er is in ieder geval interesse", zei demissionair minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof. De regelingen staan nog een paar maanden open.

Voor 'groene boeren' die zich hebben aangemeld voor de eco-regeling van de EU komt er hoogstwaarschijnlijk ook extra geld. Via die regeling kunnen boeren punten winnen als zij met hun bedrijf doelen halen op biodiversiteit, bodem en lucht, klimaat, landschap en water. Zij krijgen dan een bepaald bedrag per hectare land.

Hier tekenden meer boeren voor in dan verwacht, en daardoor schiet de Europese geldpot van 152 miljoen euro tekort. Het kabinet wil dit bedrag zelf gaan aanvullen met geld dat voor stikstofbeleid was gereserveerd. In januari wordt bekend of de EU dit goedkeurt.

Kamerlid Laura Bromet van GL-PvdA ergert zich eraan dat de stikstofdiscussie met de nieuwe Tweede Kamer "helemaal opnieuw" begint. Zij vindt de stoppersregelingen heel redelijk.

"Boekhandels en videoketens hadden ook allemaal wel 120 procent van hun bedrijfswaarde willen ontvangen toen hun markt inzakte", zei Bromet. "Ik kom uit een gezin van documentairemakers die na de bezuinigingen op de publieke omroep ook op zoek moesten naar iets anders."

Van der Wal geeft toe dat zij ook wel eens ondernemers spreekt die graag 120 procent van hun bedrijfswaarde zouden ontvangen. Maar toch valt het voor boeren niet mee, vindt ze. "De stoppersregeling is een mooie kans maar ook heel heftig."

Ook D66-Kamerlid Tjeerd de Groot vindt juist dat het mest- en stikstofbeleid veel te langzaam gaat en dat zowel de ministeries als de agrarische sector dit al jaren hebben zien aankomen.