Prehistorische loop van rivieren onder IJsselmeer ontdekt
Bij het opsporen van vliegtuigbommen en scheeps- en vliegtuigwrakken in het IJsselmeer is bij toeval de historische loop van rivieren aan het licht gekomen. Hierdoor kunnen nog niet ontdekte woonplekken van de prehistorische mens beschermd worden tegen de aanleg van windparken, zandwinning en andere verstorende activiteiten.
De vondst is te danken aan een nieuwe toepassing van onderzoek met magnetometers. Die methode wordt standaard gebruikt voor het opsporen van ijzeren objecten op of onder de bodem van zeeën, meren en rivieren, zoals scheeps- en vliegtuigwrakken en munitie.
Op scans van de IJsselmeerbodem zijn patronen te zien die wijzen op geulen en oeverwallen. De verklaring daarvoor is dat oeverwallen licht magnetische mineralen bevatten. De patronen zouden dus prehistorische waterlopen kunnen weergeven.
Aanvullend onderzoek in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Universiteit Groningen toonde aan dat dit inderdaad het geval is. Ze laten onder meer delen van de prehistorische loop van de Overijsselse Vecht en de voorloper van de IJssel zien, die de Gunnepe wordt genoemd. Of er nog meer waterlopen aan het licht komen, is nog niet duidelijk.
Uit eerder onderzoek is bekend dat mensen in de nieuwe steentijd (ca. 5000 - 3000 v. Chr.) op oeverwallen leefden. Dat blijkt onder meer uit opgravingen in Swifterbant, in het huidige Oostelijk Flevoland, die veel archeologische vondsten hebben opgeleverd.
Onder zand
De zeespiegel was in de nieuwe steentijd veel lager dan nu. Toen ze ging stijgen verdwenen de oude rivierbeddingen onder het veen en daarna ook onder het zand en water.
Wie weet waar deze rivieren vroeger liepen, kan daar nu bij werkzaamheden in het IJsselmeer en het Markermeer rekening mee houden. Dat gebeurt nu nog niet, deze gebieden zijn ook nog niet helemaal onderzocht. De hoop is dat dit wel gaat gebeuren.
