Zorgen in olierijke regio Essequibo over mogelijke annexatie door Venezuela
Venezuela houdt vandaag een referendum over het gebied Essequibo, dat door zowel Guyana als Venezuela wordt geclaimd. Bij de inwoners van het olierijke gebied zijn de zorgen groot.
Er wordt met vlaggen gezwaaid, er hangen spandoeken en er klinken strijdliederen op een bijeenkomst in het dorpje Anna Regina in de grensregio tussen Guyana en Venezuela. "Essequibo hoort bij Guyana!" roepen de bewoners die massaal zijn afgekomen op het protest. Aanleiding voor het protest is het referendum in buurland Venezuela.
President Maduro heeft de Venezolanen opgeroepen zich uit te spreken over de vraag of Essequibo bij Venezuela hoort. Er speelt al eeuwenlang een grensconflict over het gebied, dat vier keer groter is dan Nederland en waar meer dan 100.000 mensen wonen.
Zowel Venezuela als Guyana maakt aanspraak op het gebied. Volgens Venezuela hoort het bij hen en is dat in 1777 vastgelegd onder de Spaanse kolonisatie. Maar Guyana beschouwt het gebied als het zijne, nadat in 1899 een internationale arbitragecommissie had bepaald dat het bij Guyana hoorde. Venezuela verzette zich tegen deze uitspraak, de rechters zouden procedurefouten hebben gemaakt.
Het conflict bleef als die tijd sluimeren en werd nooit opgelost. Tot er in 2015 grote oliereserves werden gevonden in Guyana (ruim 11 miljard vaten) en oliegigant Exxon Mobile hier ging produceren. Essequibo is ook rijk aan olie, goud en andere rijkdommen.
'We voelen ons bedreigd'
Nu Maduro middels een agressieve campagne, waar dit referendum onderdeel van is, zijn zinnen op Essequibo heeft gezet, maken ze zich in het kleine Guyana met zo'n 800.000 inwoners grote zorgen. "We voelen ons bedreigd. Want wat kunnen we als klein land tegenover het machtige Venezuela?'" zegt Safira Armina Kamal bezorgd. Ze is met haar dochters naar de bijeenkomst gekomen. Ze zingen de protestliederen mee en dragen T-shirts met daarop geschreven "Essequibo hoort bij Guyana". Zo'n 125.000 van de 800.000 Guyanen wonen in het gebied.
Naast Kamal staat Nadia Siram, een lokale politicus in het dorp Anna Regina. "Omdat er nu olie en goud in Essequibo is gevonden wil Venezuela ons inlijven. Geen sprake van! Wij zijn Guyanezen en houden van Guyana", zegt ze. Maar toch zijn ze zenuwachtig over het referendum. Stel dat het machtige Venezolaanse leger binnenvalt?
Met oorlogsretoriek en promotiespotjes op tv van militaire trainingen en legereenheden die naar de grens worden gestuurd probeert Maduro een gevoel van nationalisme te creëren. "Essequibo es nuestro", Essequibo is van ons!'' klinkt het in Venezuela.
De Guyanese vicepresident Bharrath Jagdeo denkt dat Maduro het referendum ook vooral wil inzetten om politiek te scoren: volgend jaar zijn er verkiezingen. Als die eerlijk en democratisch verlopen is de kans klein dat Maduro wint. "Hij wil met Essequibo de bevolking achter zich krijgen en een gevoel van eenheid creëren. Dat is gevaarlijk", zegt Jagdeo.
Inmiddels ligt de zaak ook al jaren bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. Dat waarschuwde Venezuela vrijdag al om vooral geen acties richting "het betwiste gebied Essequibo te ondernemen". Totdat er een uitspraak komt zou Venezuela de territoriale verdeling van 1899 moeten respecteren, vindt het Hof.
Spanningen in hele regio
Guyana hoopte dat het zou lukken om het referendum van Maduro tegen te houden, maar daarover heeft het Gerechtshof geen uitspraak gedaan. Bovendien heeft Maduro bij voorbaat al gezegd dat het referendum hoe dan ook wordt doorgezet. Hoewel zo'n referendum geen enkele internationale rechtsgeldigheid heeft, veroorzaakt het spanningen in de hele regio.
Brazilië heeft extra militairen naar de grens met Venezuela gestuurd en president Lula da Silva heeft duidelijk gemaakt dat de zaak niet moet escaleren. De VS heeft legerexperts en mariniers naar Guyana gestuurd.
De bewoners van Essequibo kunnen ondertussen niet veel meer doen dan hun stem laten horen. Safira Armina Kamal begint het eerste couplet van een speciaal gecomponeerd protestlied te zingen, dat nu op alle radiostations in het land te horen is.
"We geven onze bergen niet op, ook niet onze bomen. We geven onze rivieren niet op, want die horen bij ons!" Er klinkt luid gejuich en applaus. Wat de uitkomst van het referendum ook is, Essequibo opgeven zijn de Guyanezen zeker niet van plan.
