Hoge Raad bezorgd over 'autonomen': 'Kwetsbare burgers die verder wegzakken'

De president van de Hoge Raad slaat alarm over het groeiend aantal Nederlanders dat zich 'autonoom' of 'soeverein' verklaart. De Hoge Raad, de hoogste rechter in straf-, civiele en belastingzaken, laat zich zelden in het openbaar uit over maatschappelijke problemen. In dit geval doet president Dineke de Groot in dagblad Trouw dat wel, omdat ze aandacht wil vragen voor de onderliggende problemen van deze burgers.

Mensen die zich 'autonoom' verklaren, denken zich te kunnen loskoppelen van de overheid om zich zo te onttrekken aan wetten en regels. Ze weigeren bijvoorbeeld belastingen en boetes te betalen en denken dat de overheid na hun geboorte hun vrijheid heeft afgepakt. Met brieven proberen ze zich te onttrekken aan bijvoorbeeld de Belastingdienst, justitie en gemeenten. Ze willen het 'contract' met de overheid opzeggen.

Ook bij de Hoge Raad kwamen duizenden van dit soort brieven binnen, vertelt De Groot in de krant, inmiddels negentien verhuisdozen vol. Vaak gaat het om standaardformulieren die van het internet zijn gehaald, waarin wordt verwezen naar niet bestaande instanties zoals de Hoge Raad van de Kinderen of de Hoge Raad van de Mensenkinderen.

'Door desinformatie op verkeerde been gezet'

"Het is een opeenstapeling van nepnieuws. Die brieven bleven maar binnenkomen", citeert Trouw De Groot. "We keken elkaar aan en dachten: wat gebeurt hier? En wat moeten we er mee?" Het antwoord is dat de Hoge Raad er niets mee kan, want je kunt je niet met een brief onttrekken aan wetten, regels, je zorgpremie of het betalen van belasting.

Wel wil De Groot begrijpen waarom mensen dit doen, omdat ze door desinformatie - vaak online - op het verkeerde been zijn gezet en nu denken dat ze bijvoorbeeld geen rekeningen meer hoeven te betalen. "Het gaat veelal om kwetsbare burgers die op deze manier nog verder wegzakken in de ellende." Ze ziet het verspreiden van desinformatie als een steeds grotere bedreiging voor de democratische rechtsorde.

Door nu aan de bel te trekken, hoopt De Groot ook te voorkomen dat deze mensen verder in de schulden raken en deurwaarders op hun stoep treffen. "Misschien helpt het als we hardop aan de bel trekken, zoals nu. Dat deze mensen begrijpen dat geen belasting betalen echt niet de oplossing is voor hun probleem. Integendeel zelfs."

Deurwaarders zien steeds meer mensen die zich onttrekken aan Nederlandse regels en wetten, vertelden ze onlangs aan verslaggever Jeroen Gortworst:

Minstens tienduizend burgers hebben dit soort ideeën. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) sprak eerder ook al zorgen uit over deze groep. Trouw schrijft dat de NCTV onlangs bijeenkwam met instanties als de Belastingdienst, het Openbaar Ministerie en kindermishandelingsmeldpunt Veilig Thuis om informatie uit te wisselen.

Ook inlichtingendienst AIVD waarschuwde eerder voor anti-institutioneel extremisme en ziet de 'autonomen' als onderdeel van de grotere groep mensen die tegen de overheid is, of gelooft dat er een kwaadaardige elite aan de macht is. Een klein deel van de 'soevereinen' bereidt zich volgens de AIVD voor op een gewelddadige strijd.