Jon Huntsman: mormoon met kansen

Tot voor kort was hij voor veel Amerikanen een grote onbekende. Nu wordt Jon Huntsman gezien als een serieuze kandidaat in de strijd om het presidentschap in 2012.

Vandaag stelt hij zich officieel kandidaat voor de Republikeinen. Een tegenvaller voor president Obama, die twee jaar geleden hoopte deze potentiële rivaal uit te schakelen door hem te benoemen tot ambassadeur in China.

Huntsman (51) is een gematigde Republikein. Hij heeft genuanceerde ideeën over zaken als homorechten en abortus. In een tijd waarin de Republikeinse partij vooral naar rechts beweegt, lijkt die liberale houding een minpunt.

Succesvol en ervaren

Maar Huntsman kan bogen op een succesvolle carrière, onder meer als gouverneur van zijn geboortestaat Utah (2005-2009). Daar was hij zeer geliefd bij de Republikeinen vanwege zijn voortvarende aanpak van de financiën. Door flink te snoeien in de uitgaven, wist hij de begroting op orde te houden en tegelijkertijd de belastingen te verlagen. Een succes waarmee hij kan scoren, ook op rechts.

Bovendien heeft hij ervaring in het bedrijfsleven. Hij werkte voor het bedrijf van zijn vader, Huntsman Corp, een van de grootste Amerikaanse chemiebedrijven. Huntsman groeide op in een rijk, politiek betrokken gezin. Zijn vader werkte een tijd in het Witte Huis onder president Nixon. Zelf werkte Huntsman jr als assistent van Ronald Reagan, als ambassadeur voor Bush sr en handelsgezant voor Bush jr. Hij is een overtuigd vrijemarktdenker, die de rol van de staat in de economie zo klein mogelijk wil houden.

Kennis van China

Zijn grootste troef is zijn kennis van China, een land dat steeds belangrijker wordt. Huntsman komt uit een religieus gezin en vertrok op 19-jarige leeftijd als mormoonse zendeling naar Taiwan. Daar leerde hij vloeiend Mandarijn-Chinees. De benoeming van Huntsman tot ambassadeur in China in 2009 werd toegejuicht als bewijs dat Obama serieus werk maakte van zijn plan om mensen van beide partijen te benoemen. Maar volgens sommige analisten was het vooral een slimme truc. Obama voorzag al dat de ambitieuze, charismatische Huntsman een bedreiging zou kunnen worden en stuurde hem daarom naar Peking, 7000 kilometer ver weg.

Groot was dan ook de verrassing toen Huntsman dit voorjaar ineens ophield als ambassadeur en terugkwam naar de VS. Critici verwijten hem gebrek aan loyaliteit en Obama heeft hem ook al openlijk geplaagd: hoe denkt Huntsman de Republikeinen voor zich te kunnen winnen als hij deel heeft uitgemaakt van een Democratische regering?

Volgens analisten glijdt die kritiek van Huntsman af en wordt hij vandaag samen met Mitt Romney een van de grootste kanshebbers in de Republikeinse voorverkiezingen. Met zijn goede contacten in China en ervaring in het buitenlands beleid is hij bovendien een aantrekkelijke gesprekspartner voor Amerikaanse captains of industry die zaken willen doen in China. Dat zou wel eens gunstig kunnen blijken voor zijn campagnekas.

Mormoon

Een van zijn minpunten is zijn mormoonse achtergrond. Veel Republikeinse kopstukken zijn evangelische christenen, die weinig moeten hebben van mormoonse principes. Veel van hen erkennen de mormonen niet eens als christenen, maar zien hen als een soort sekte, omdat ze naast de Bijbel het boek van Mormon aanhangen.

In combinatie met zijn gematigde politieke opvattingen zou dat Huntsman aan de rechterkant stemmen kunnen kosten. Aan de andere kant: de huidige koploper Mitt Romney is ook een mormoon, dus daarin verschillen de twee kanshebbers niet. Bovendien noemt Huntsman zichzelf niet zwaar religieus, maar meer 'spiritueel'.

Nooit verloren

Een voordeel voor Huntsman is dat hij nog nooit heeft verloren, in tegenstelling tot Romney, die in 2008 bij de voorverkiezingen werd uitgeschakeld. Ook heeft hij zijn leeftijd mee, met 51 jaar is hij een generatiegenoot van Obama. Hij houdt van motorcross en popmuziek, en kan daarmee jongeren aanspreken. Voor ouderen heeft hij weer de reputatie van een gedegen echtgenoot, met maar liefst zeven kinderen, van wie twee geadopteerd uit China en India.

Kortom, na de nederlaag van de oude McCain in 2008 en het gestuntel rond mogelijke kandidaten als Donald Trump, heeft de Republikeinse partij er nu met Huntsman mogelijk een serieuze rivaal voor Obama bij gekregen.

New Hampshire

Update 16 januari: Maar het liep allemaal heel anders. De campagne van Huntsman liep niet, hij kreeg nauwelijks aandacht in de media en had uiteindelijk ook maar beperkte middelen. Hij liet Iowa schieten omdat die staat te conservatief voor hem was en zette al zijn kaarten op New Hampshire. Huntsman deed het aardig: hij werd derde. Maar dat was niet genoeg om zinvol door te gaan. Een krappe week voor de voorverkiezingen in South Carolina, een conservatieve staat, staakte hij zijn campagne en sprak hij zijn steun uit voor Mitt Romney.