Spaarprogramma's voor vliegen onverminderd populair, zijn ze nog van deze tijd?

• Charlotte Klein

  redacteur Economie

Loyaliteitsprogramma's van luchtvaartmaatschappijen, ook bekend als 'frequent flyer'-programma's, blijven groeien in populariteit. Dat blijkt uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd.

Vooral zakelijke reizigers maken gebruik van de acties: zij kunnen met vluchten punten sparen die ze (belastingvrij) privé kunnen uitgeven. Het kabinet wil de CO2-uitstoot en het aantal vluchten naar beneden brengen. Zijn dit soort programma's nog van deze tijd?

Uit een rapport van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) uit 2021 blijkt dat 15 procent van de volwassen Nederlanders die vliegen (zakelijk of privé) lid is van zo'n loyaliteitsprogramma.

Om hoeveel leden gaat dat in Nederland? In tien jaar tijd is het ledenaantal van Miles & More (Lufthansa) gegroeid van 21.000 naar 400.000. Skywards (Emirates) heeft 360.000 Nederlandse leden, van wie een derde er de afgelopen vijf jaar bij is gekomen.

Privilege Club (Qatar Airways) deelt geen cijfers, maar zegt wel dat "de Nederlandse markt belangrijk is", en dat het ledenbestand in Nederland de afgelopen tien jaar is vertienvoudigd.

Bij KLM is het aantal leden van zijn Flying Blue-programma toegenomen. Onlangs maakte de luchtvaartmaatschappij bekend financiering te hebben aangetrokken waardoor het programma kan groeien.

Avios (British Airways, Iberia, Aer Lingus en Vueling), Miles&Smiles (Turkish Airlines) en SkyMiles (Delta Air Lines) hebben niet gereageerd op vragen van de NOS.

Uit het KiM-rapport blijkt dat degenen die het meest vliegen ook het vaakst gebruikmaken van spaarprogramma's. Vrijwel iedereen die acht of meer vluchten per jaar maakt, doet ergens aan mee. En dat zijn vooral zakelijke reizigers. Bijna een kwart van de reizigers op Schiphol reist met een zakelijk motief.

Vliegt iemand zakelijk, dan gaat de kans dat iemand dat jaar ook nog privé vliegt aanzienlijk omhoog. Het KiM spreekt van een zelfversterkend effect.

Toch zei demissionair minister Harbers van Infrastructuur vorige maand in antwoord op Kamervragen dat "het minder aantrekkelijk maken van Nederlandse Frequent Flyer Programma's niet noodzakelijkerwijs zal bijdragen aan het reduceren van de CO2-uitstoot van de luchtvaart".

Geen belasting

Terug naar de miles. Je mag je zakelijk gespaarde punten dus privé uitgeven. Volgens onderzoek dat het KiM aanhaalt, doet 80 procent van de spaarders dat ook.

Daar zegt Harbers in de beantwoording van de Kamervragen het volgende over: "Een vliegticket wordt wel belast door middel van de vliegbetaling. (...) De effecten van een belastingheffing op frequent flyer-programma's op het aantal bespaarde vluchten zijn onbekend." Ook schreef Harbers dat het organisaties vrij staat om hier eigen beleid op te voeren. "Daar heeft de overheid geen zeggenschap over."

Dat zien werkgevers anders, zegt Hugo Houppermans van de Coalitie Anders Reizen, die grote bedrijven begeleidt naar groene mobiliteit. "Werkgevers met klimaatambities staan met hun rug tegen de muur. Zij krijgen geen middelen om dit tegen te gaan of te verminderen. Door dit soort miles-programma's houd je werknemers in de lucht."

In Duitsland is dat al anders: "Daar zien ze miles als loon in natura en worden ze belast", zegt Houppermans, "Je kan ook bepalen dat de punten alleen uit te geven zijn aan duurzame zaken zoals isoleren of een elektrische fiets. Zoals het systeem nu werkt, stimuleert het meer vliegen en worden eigenlijk vooral luchtvaartmaatschappijen als KLM en hun partners er rijk van."

KLM zegt dat de klant hierin leidend is. "Met Flying Blue willen we bereiken dat klanten die al besloten hebben te vliegen, voor KLM, Transavia of Air France kiezen. Punten zijn ook uit te geven bij onze partners", zegt een woordvoerder.

Gedateerd

Odete Pimenta da Silva van de Nederlandse Associatie voor Travel Management (NATM), belangenbehartiger van travel managers in de zakenwereld, is niet enthousiast over een belasting op miles. De organisatie wijst op "de vermoeienissen en privétijd die vaak met zakenreizen gepaard gaan, waarbij reizigers het waarderen om iets terug te zien voor hun inspanningen".

Ook zijn er vragen wie er belast wordt - de reiziger of het bedrijf - en hoe privacy gewaarborgd wordt. Wel zijn er leden die erop aandringen dat luchtvaartmaatschappijen meer moeten doen om punten in te kunnen zetten voor groene initiatieven.

De Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen (ANVR) is van mening dat dergelijke programma's opnieuw gedefinieerd moeten worden. "Ze zijn enigszins gedateerd. Het zou beter zijn als er gespaard kan worden voor bijvoorbeeld gratis een koffer bijboeken of een extra maaltijd."