Nog 10 jaar door met glyfosaat? Fransen zien het niet zitten
De Europese Commissie besloot vandaag dat het omstreden onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat voorlopig nog gebruikt mag blijven worden. De meningen daarover in de lidstaten waren en zijn verdeeld. Omdat het de EU-lidstaten niet was gelukt om een besluit te nemen, hakte de Europese Commissie de knoop door.
Bij de onderhandelingen onthielden onder meer Nederland en Frankrijk zich van stemming. Parijs deed dat omdat het vindt dat het verlengen van de vergunning gepaard moet gaan met plannen om het gebruik ervan af te bouwen. "De Europese Commissie stelt voor om het gebruik van het middel nog eens tien jaar toe te staan, zonder enige voorwaarde. Dat is niet wat wij willen", zei de minister van Landbouw, Marc Fesneau, over de plannen.
Eind vorige maand maakte de Franse regering bekend dat ze het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw in vijftien jaar tijd wil halveren. Het is de bedoeling om versneld te gaan zoeken naar alternatieven die minder schadelijk zijn.
Frankrijk voert al langer een "afwijkende koers" als het gaat om landbouwgif. In 2012 werd besloten om de ziekte van Parkinson officieel te erkennen als beroepsziekte bij boeren die hebben gewerkt met bestrijdingsmiddelen. Dat betekent dat een boer met parkinson niet hoeft te bewijzen dat zijn ziekte door landbouwgif is veroorzaakt, want daar wordt automatisch van uitgegaan.
'Verband Parkinson en landbouwgif'
Als bij een boer parkinson is vastgesteld, heeft hij ook recht op een schadeloosstelling. Sinds drie jaar bestaat daarvoor een speciaal fonds, het FIVP . Dat betaalt de uitkeringen.
"In heel veel wetenschappelijke studies wordt een verband gelegd tussen parkinson en landbouwgif'", zegt advocate Hermine Baron, gespecialiseerd in milieurecht. "Er zijn ook Franse rechters geweest die, in rechtszaken die boeren aanspanden, het verband de afgelopen jaren erkenden. Er zijn ook meer gevallen van parkinson bij boeren dan bij andere Fransen. En door al die factoren is parkinson uiteindelijk ook door de overheid officieel erkend als ziekte veroorzaakt door landbouwgif."
Zelf heeft zij tientallen boeren vertegenwoordigd. "En in 90 procent van de gevallen krijgen ze een uitkering. De procedure bij parkinson is relatief eenvoudig. De uitgekeerde bedragen variëren sterk. Dat gaat van enkele honderden euro's per maand tot 1500 euro in de zaken die ik heb behandeld."
Volgens deskundigen is Frankrijk het enige land dat dit systeem heeft. Toch wordt er relatief weinig gebruik van gemaakt. Bij het speciale fonds komen per jaar maar tientallen aanvragen binnen. Het fonds zelf wil niet reageren op vragen van de pers.
Weinig naamsbekendheid
Volgens advocaat Baron speelt mee dat het FIVP pas drie jaar bestaat en de naamsbekendheid nog beperkt is. Critici verwijten het fonds en de Franse overheid dat er helemaal geen campagne wordt gevoerd om boeren te wijzen op de mogelijkheid van erkenning en schadeloosstelling. Per jaar worden 1800 Franse boeren van 55 jaar en ouder gediagnosticeerd met parkinson. Dat is 13 procent meer dan het gemiddelde onder de Fransen. Maar slechts een fractie van die zieke boeren zou weten dat ze recht hebben op een schadeloosstelling.
De Franse regeling en de oprichting van het fonds hebben wel geleid tot een toenemend bewustzijn over landbouwgif, ziet Baron. Ook in andere beroepen beginnen werknemers zich nu te roeren. Begin dit jaar oordeelde de rechter dat de ziekte van Parkinson van een plantsoenwerker het gevolg was van het gebruik van pesticiden. De 76-jarige man had 23 jaar lang het groen in het West-Franse stadje Redon onderhouden. Daarbij gebruikte hij ook bestrijdingsmiddelen. In 2008 werd bij hem parkinson geconstateerd. De gemeente Redon moet hem nu in opdracht van de rechter een schadevergoeding betalen.
