Een nieuw liedje? Dan ook een extra snoepje met Sint-Maarten

Een eeuwenoude traditie die met z'n tijd meegaat. Aan het begin van de avond gaan weer duizenden kinderen langs de deur in het kader van Sint-Maarten om snoep op te halen. Net als vroeger dragen ze een lampion mee en zingen ze liedjes.

Maar in die lampion zit nu een led-lichtje in plaats van een kaarsje. En de liedjes van vroeger? Die waren een beetje oubollig, zegt de Groningse muziekdocent Michael Hiariej bij RTV Noord. Dus maakte hij samen met 'zijn' leerlingen van basisschool De Rietzee elf nieuwe, heel moderne liedjes voor het kinderfeest.

"Het eindresultaat vind ik heel tof", zegt een van de kinderen op de Groningse basisschool die aan het project meewerkte. "De gewone Sint-Maarten-liedjes zijn heel gewoon, heel snel. Deze liedjes duren iets langer, maar zijn veel leuker om te horen", zegt een andere leerling. De nieuwe liedjes zijn soms rock 'n roll, swingen vrijwel zonder uitzondering en hebben hedendaagse teksten. Een van de kinderen zingt over een rugzak vol met snoep.

Tot in de vierde eeuw

Over de 'oude' Sint-Maarten gaan veel verhalen, die lang niet allemaal te checken zijn. Maar een rugzak komt daar niet in voor. Wel duidelijk is dat de traditie teruggaat tot in de vierde eeuw, om precies te zijn op het leven van Martinus (316-397). Hij diende in het Romeinse leger en kwam voor de poorten van de Franse stad Amiens een bedelaar tegen. De man had het koud, waarop Martinus zijn zwaard trok, zijn mantel in tweeën sneed en de helft aan de bedelaar schonk.

Martinus werd van soldaat een monnik en uiteindelijk bisschop. In de geschiedschrijving van toen staat hij te boek als dé beschermheer van de armen. En dan vooral de patroon van (arme) kinderen. De dag dat hij werd begraven, op 11 november 397, is al sinds toen een dag waarop het gebruikelijk is om kinderen iets te geven.

Winterfeesten

Maar dat verklaart nog niet waarom kinderen tijdens Sint-Maarten met lampionnen rondlopen. Waarschijnlijk komt dat voort uit de winterfeesten en bedelfeesten die lang geleden in deze tijd van het jaar plaatsvonden, weet Omrop Fryslân.

Arme mensen, later vooral kinderen, mochten dan langs de deuren om eten en drinken op te halen en er brandden grote vuren. 11 november was bovendien lange tijd het begin van de veertig dagen durende vastentijd vóór Driekoningen op 6 januari, meldt het Meertens Instituut. Ook volwassenen namen het er op deze dag goed van, bijvoorbeeld door het eten van de Sint-Maartensgans.

Knutselen aan lampions

Feit is dat de traditie tot op de dag van vandaag levend wordt gehouden, vooral in Noord-Holland, delen van Utrecht, het noorden van Nederland, Limburg en Brabant. Het is zeker niet zo'n grote traditie als dat feest voor die andere heilige bisschop, Sint Nicolaas, maar gevierd wordt het nog steeds.

Op een school in Beverwijk namen de oudste kinderen de peuters onder hun hoede, meldt NH Nieuws. Samen knutselden ze aan speciale lampions, waarmee de kinderen daarna door de school liepen terwijl ze liedjes zongen.

In Friesland zingen veel kinderen de liedjes tegenwoordig in het Fries. Het is even wennen voor de rest van Nederland, maar wel herkenbaar: Alve novimber is de dei, dat myn ljochtsje, dat myn ljochtsje. Alve novimber is de dei, dat myn ljochtsje skine mei!

Extra snoepje

De nieuwe liedjes op de basisschool in Groningen zijn 'gewoon' in het Nederlands geschreven, hoewel je er wel het woord grooved in tegenkomt. Vanavond moet blijken of kinderen de liedjes zingen als ze langs de deuren gaan. Maar voor docent Hiariej is het project nu al geslaagd.

"Je ziet nu meteen wat het opbrengt. Heel veel kinderen zijn aan het zingen, of zoeken de liedjes op Spotify op. Dat is toch heel mooi", zegt hij. Wie een nieuw lied zingt, heeft bovendien een extra troef in handen, vermoedt de docent. "Als je een nieuw liedje zingt en dus extra moeite doet, kan je wel een extra snoepje krijgen."