Hoe de uitgestrekte kust van Ierland een magneet werd voor drugskartels
Een actie van de Ierse strijdkrachten, eind september voor de zuidkust van Ierland, was even spectaculair als ongebruikelijk. Een vrachtschip probeerde de Ierse wateren te ontvluchten. Een marinefregat loste waarschuwingsschoten om het schip tegen te houden.
Kort daarna daalden commando's vanuit helikopters af op het schip. Aan boord: 2,2 ton cocaïne met een waarde van 157 miljoen euro, een recordvangst voor de Ieren. Vijf bemanningsleden, inclusief de kapitein, werden gearresteerd.
Hoewel de Ierse autoriteiten nooit eerder zo'n grote lading cocaïne hadden onderschept, staat de zaak niet op zichzelf. Eerder in de zomer vonden wandelaars balen cocaïne met een gewicht van 60 kilo op de stranden van Donegal, een afgelegen regio in het noorden van Ierland.
Vermoedelijk waren ze deel van een veel grotere smokkellading die overboord was geslagen bij een poging de drugs aan land te brengen.
Het is volgens politiechef Justin Kelly "onvermijdelijk" dat steeds grotere drugsladingen via Ierland hun weg vinden naar de Europese markt. Volgens voorzichtige schattingen wordt er jaarlijks voor ruim 10 miljard euro aan cocaïne verhandeld in de EU. Door de explosief toegenomen consumptie is de Europese Unie uitgegroeid tot de aantrekkelijkste markt voor de kartels.
"Er is een groter aanbod vanuit Zuid-Amerika. Als je dat combineert met de toegenomen consumptie in Europa, is het onontkoombaar dat de georganiseerde misdaad daarop inspringt", zei Kelly tijdens een persconferentie waarin hij de recordvangst presenteerde.
Een belangrijke factor in Ierland is het beruchte Kinahan-kartel. Deze misdaadfamilie begon als een bende van lokale drugdealers op de straten van Dublin en is uitgegroeid tot een van de grootste criminele organisaties ter wereld met een geschat vermogen van een miljard euro.
De Kinahans verdienen een groot deel van hun geld met cocaïne en ze hebben innige banden met de Zuid-Amerikaanse kartels. Met hun aanwezigheid kreeg de internationale drugshandel een stevige voet aan de grond in Ierland.
Kust is de zwakke plek
Zo op het eerste gezicht is Ierland geen logisch doorvoerland voor cocaïne. Het ligt aan de rand van Europa, ver verwijderd van de Europese distributienetwerken.
Anders dan grote havens als Rotterdam of Antwerpen sluit het Ierse eiland niet aan op fijnmazige infrastructuur waarmee je snel cocaïne kan verplaatsen naar het Europese achterland.
Toch is Ierland een magneet geworden voor de georganiseerde drugshandel dankzij de 3100 kilometer lange kustlijn. "De kust is onze zwakke plek", zegt misdaadjournalist Paul Williams, die meerdere boeken schreef over de Ierse drugsmaffia.
"We hebben een grillige kustlijn met duizenden kleine inhammen en stranden waar je heel makkelijk een lading drugs kan laten landen. Dit gebeurt dan ook aan de lopende band."
Volgens Williams is de recordvangst van eind september maar een klein deel van de totale hoeveelheid cocaïne die de kartels uit handen van de autoriteiten weten te houden.
"We weten dat het maar het topje van de ijsberg is, omdat er nergens in Europa een tekort is aan cocaïne. Voor elke lading die ze onderscheppen, zijn er misschien wel tien tot twintig ladingen die door hun vingers glippen."
Patrouilleschip
Ierland heeft nog een zwakke plek: door wanbeleid en bezuinigingen beschikt de marine momenteel maar over één operationeel patrouilleschip. Dat ene schip moet 3100 kilometer kust beschermen plus een stuk oceaan dat tien keer groter is dat Ierland zelf.
"De kartels zien dat", constateert expert Michael O'Sullivan. "Ze houden je voortdurend in de gaten en wachten net zolang totdat ze een zwakke plek ontdekken. Ze gebruiken het liefst de routes waar het minst gepatrouilleerd wordt."
De marine heeft maar één operationeel patrouilleschip voor een stuk oceaan dat tien keer groter is dan Ierland zelf:
O'Sullivan heeft ruime ervaring met de bestrijding van drugscriminaliteit. Jarenlang gaf hij leiding aan de Drug Squad van de politie. Na zijn politiecarrière stapte hij over naar de Maritime Analysis and Operations Centre Narcotics (MAOC-N) in Lissabon, waar hij tot vorig jaar de directeur was. MAOC-N is het EU-agentschap dat de drugsmokkel via de scheepvaart bestrijdt.
O'Sullivan prijst de Ierse autoriteiten voor de geslaagde operatie van eind september, maar heeft ook kritiek. Hij pleit al langer voor een grotere inzet van de marine op de Atlantische Oceaan.
"Eén patrouilleschip is niet genoeg om zo'n groot gebied te beschermen. In het verleden had de marine vier schepen tegelijk op zee. We moeten terug naar dat oude niveau. Dat is niet alleen in het belang van Ierland, maar van heel Europa."
