Eerste foto's van ESA-telescoop Euclid zijn 'scherper en mooier dan gehoopt'

Het Europees ruimtevaartcentrum ESA heeft de eerste beelden van zijn ruimtetelescoop Euclid gepubliceerd. Volgens ESA was een telescoop nooit eerder in staat om zulke haarscherpe beelden te maken van zo'n groot deel van het heelal.

Te zien zijn onder meer enkele sterrenstelsels en de Paardenkopnevel, een geboorteplaats voor sterren waarin een vorm is te zien die op het hoofd van een paard lijkt. ESA zelf is het meest enthousiast over de nieuwe foto van de Perseus-cluster. De organisatie omschrijft het beeld als een revolutie voor de astronomie.

De foto toont op de voorgrond duizend sterrenstelsels, terwijl er nog meer dan honderdduizend andere sterrenstelsels van de cluster in de achtergrond te zien zijn. Veel van die stelsels zijn niet eerder waargenomen, omdat ze extreem ver weg liggen.

Dit is het beeld van de Perseus-cluster:

"Ik ben over the moon, het is ongelofelijk", zegt hoogleraar sterrenkunde Koen Kuijken van de Universiteit Leiden in het NOS Radio 1 Journaal. "De beelden zijn zo scherp en gewoon prachtig om te zien. Dus als astronoom gaat mijn hart er sneller van kloppen."

Kuijken: "Je kunt gewoon blijven inzoomen en inzoomen. Dan zie je allemaal sterrenstelsels die heel ver van ons weg zijn en je kijkt tegelijkertijd heel diep in het heelal. Deze beelden hebben ook heel mooie objecten in de voorgrond, zoals nevels. Je krijgt zo een totaalbeeld van hoe het heelal eruit ziet, in één groot Euclid-beeld."

"We hebben nog nooit zulke astronomische beelden gezien, met zo veel details", zegt Euclid-projectwetenschapper René Laureijs. "Deze zijn nog mooier en scherper dan we hadden kunnen hopen en onthullen veel nieuwe fenomenen die we nog nooit eerder hadden gezien." Volgens directeur wetenschap Carole Mundell van ESA zal Euclid bijdragen aan "ons begrip van de kosmos als geheel".

Euclid en James Webb

De Euclid-telescoop werd in juli gelanceerd en heeft als opdracht de grootste kosmische 3D-kaart ooit te creëren. De komende zes jaar moet de telescoop miljarden sterrenstelsels waarnemen, tot op een afstand van zo'n tien miljard lichtjaar. ESA hoopt daarmee te achterhalen hoe donkere materie en donkere energie het heelal hebben gevormd.

Volgens hoogleraar Kuijken, die zich bezighoudt met de studie naar donkere materie en energie, maakt de Euclid-telescoop het plaatje compleet. "De Hubble-telescoop, die al dertig jaar een fantastisch instrument is geweest, heeft nu eigenlijk twee opvolgers: de James Webb-telescoop en de Euclid-telescoop."

Kuijken legt uit dat de James Webb een grotere telescoop is, die heel kleine gebiedjes van de hemel zeer gedetailleerd scherp kan bestuderen. De Euclid is wat kleiner, maar is een breedbeeldtelescoop. "Die kan in één oogopslag een groot stuk van de hemel fotograferen." Daarmee vullen de twee elkaar perfect aan, zegt Kuijken.