Oekraïners plaatsen zonnepanelen tegen stroomuitval door Russische raketten
Nu het einde van het jaar nadert, maakt Oekraïne zich weer op voor een lange winter, met mogelijk opnieuw Russische aanvallen op het elektriciteitsnetwerk. Maar op sommige plekken hebben Oekraïners zich gewapend tegen die aanvallen.
Met een tevreden blik kijkt Igor Roedoje op de monitor van zijn zonnepanelen. "Je ziet, we produceren nu ongeveer twee keer zoveel als we verbruiken." Maar daar wordt hij niets wijzer van. In Oekraïne is teruggeven van elektriciteit aan het net namelijk nog niet mogelijk. Zonne-energie staat er namelijk nog in de kinderschoenen.
Roedoje is de technisch directeur van vier huisartsenposten ten noorden van de hoofdstad Kyiv. De post in het dorp Horenka heeft sinds dit voorjaar zonnepanelen. Het eerste doel is energieonafhankelijkheid. De reductie van CO2 is mooi meegenomen, maar is niet de hoofdzaak hier.
'Alles was kapot'
"De aanleiding was de narigheid die we hebben gehad in februari 2022", zegt de technisch directeur over het begin van de oorlog. Het dorpje Horenka ligt vlak bij het vliegveld Hostomel, dat de Russen probeerden in te nemen in de eerste dagen van de invasie.
"Er is hier zwaar gevochten. Alles werd beschoten. Het dak, de verwarming, de energievoorziening, alles was kapot", zegt Roedoje. "Dankzij Greenpeace en een aantal donoren zijn we nu een van de eersten in Oekraïne met zonnepanelen."
'Build back better'
"We willen niet dat het geld voor de wederopbouw van onze partners wordt uitgegeven aan inefficiënte oude technologie die de energieafhankelijkheid in stand houdt en de uitstoot van CO2 alleen maar zal doen toenemen", zegt Denys Tsoetsaiev van Greenpeace Centraal- en Oost-Europa. Build back better is het principe van de milieuorganisatie in Oekraïne.
Greenpeace zoekt steden in Europa die willen helpen bij projecten zoals in Horenka. De installatie in het gehavende dorp heeft 56.000 euro gekost. Dat kan in principe in een jaar of zes, zeven worden terugverdiend.
Grootschalige Russische aanvallen
Maar het belangrijkste doel is dat de artsen zorg kunnen blijven verlenen aan de bevolking, ook als de Russen deze winter opnieuw de energievoorziening van Oekraïne onder vuur nemen. Vanaf oktober vorig jaar tot april schoten de Russen ongeveer 1200 raketten en drones af, waarmee ze ongeveer de helft van het elektriciteitsnetwerk plat legden.
"Deze winter zijn we nergens bang voor. Onze praktijk is maximaal beschermd", zegt Roedoje. "We hebben ook generators, we hebben een warmtepomp. Rusland kan ons niets maken. Ze kunnen de centrales beschadigen, het transport van elektriciteit beschadigen, maar wij zullen energie-onafhankelijk blijven."
Maar het wordt wel winter, en die is donker hier. Leveren die panelen wel voldoende energie op? Roedoje is optimistisch. De panelen zijn nieuw, en de winter kan ook helpen. "Door de reflectie van de sneeuw kunnen we straks toch genoeg opwekken."
Stroombedrijven zetten zich schrap
En de patiënten? De meesten hebben geen zonnepanelen, hoe kijken zij vooruit naar de winter? Vol vertrouwen, zegt een man in de gerenoveerde wachtkamer. "We hebben powerbanks, haardhout en warme kleding. Zonnepanelen kunnen we ons niet veroorloven. Wij zijn vluchtelingen uit Marioepol."
Zonnepanelen zullen nog wel even de uitzondering blijven. Daarom moeten de elektriciteitsbedrijven zich schrap zetten voor mogelijke nieuwe Russische aanvallen. Netbeheerder DTEK heeft zijn transformatorhuisjes verzwaard, maar veel meer dan dat wil het bedrijf niet prijsgeven over de genomen veiligheidsmaatregelen.
Serhii Boeriak is het hoofd van DTEK in Boetsja, vlakbij Horenka: "We begrijpen dat de vijand niet slaapt. We hebben ook oefeningen en trainingen uitgevoerd in samenwerking met de noodhulpdiensten. In het geval van een raketaanval en schade aan ons netwerk, weet iedereen wat hij moet doen."
