Aantal vakbondsleden blijft dalen, het zijn er nog ruim 1,4 miljoen
In maart 2023 waren er in Nederland 1,44 miljoen vakbondsleden. Dat is een daling van zo'n 4 procent ten opzichte van twee jaar geleden. In aantallen gaat het om 63.000 minder leden, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.
In alle leeftijdsgroepen nam het aantal vakbondsleden af. De daling was het grootst onder mensen van 45 jaar tot de AOW-leeftijd. Sinds 2012 daalt het aantal vakbondsleden gestaag. In dat jaar waren er nog 1,85 miljoen leden.
"Dat is natuurlijk heel slecht nieuws", zegt Tuur Elzinga, voorzitter van FNV, de grootste vakbond. "Al is deze daling lager dan in voorgaande jaren." Dat zou volgens hem kunnen komen omdat er een "grote kentering" is. "Sinds de oplopende inflatie zitten wij qua leden juist stevig in de lift."
Dat zou kunnen worden verklaard doordat het CBS elke twee jaar de cijfers meet. En FNV zegt juist in de afgelopen 12 maanden een stijging te hebben gezien in het aantal leden. Bovendien gaat het CBS-cijfer over alle vakbonden en zouden er onderling verschillen kunnen zijn.
'Nooit over nagedacht'
Het CBS heeft niet-leden gevraagd waarom ze geen lid zijn. 54 procent noemde als belangrijkste reden dat ze er nooit serieus over hadden nagedacht. Verder vond 12 procent dat vakbonden geen invloed (meer) hebben op hun arbeidsvoorwaarden. En 8 procent vond het lidmaatschap te duur.
De vergrijzing is bij FNV de grootste reden als het gaat om mensen die hun lidmaatschap opzeggen, zij doen dat bij hun pensioen of overlijden. De instroom bestaat volgens Elzinga vooral uit jongeren en een groot percentage vrouwen. "Daar bestaat de huidige groei uit."
Vakbonden hebben in Nederland een grote rol bij onderhandelingen met werkgevers over de arbeidsomstandigheden en lonen. In cao's (collectieve arbeidsovereenkomsten) spreken vakbonden bijvoorbeeld namens werknemers af hoeveel hun salarissen stijgen.
Vakbondsleden kunnen dan stemmen of ze akkoord gaan met een onderhandelaarsakkoord. Vervolgens geldt zo'n cao voor zowel leden als niet-leden van een vakbond.
Dit jaar zijn er tot nu toe 387 cao's afgesloten voor bijna 3,6 miljoen werknemers. Gemiddeld is een loonstijging van 7,1 procent op jaarbasis afgesproken.