De Australische kangoeroe: icoon of plaag?

• 

  Meike Wijers

  correspondent Australië

Hij staat prominent in het wapen van het land, siert de vleugels van de nationale luchtvaartmaatschappij en duikt overal op in logo's en reclames. De kangoeroe is duidelijk het symbool van Australië, maar over de omvang van de populatie zijn de meningen verdeeld.

Naar schatting zijn er ruim 40 miljoen kangoeroes in Australië en dat is te veel, vindt de Australische regering. Die beschouwt de dieren als een plaag waar vooral boeren last van hebben. Daarom mag het dier op grote schaal worden afgeschoten.

Boeren kunnen een vergunning krijgen om kangoeroes af te schieten op hun land. "Het gaat om het beschermen van onze inheemse dieren én het vee van de boeren", stelt Kathy Rankin van Farmers NSW, de koepelorganisatie voor boeren in de deelstaat New South Wales.

Vooral tijdens droge periodes strijden de kangoeroes met schapen en koeien om gras en water. "Voor boeren is het dierenwelzijn het belangrijkst", zegt Rankin. "We willen de dieren niet zien lijden en verhongeren. Dan is het humaner om de aantallen te beperken."

Hondenvoer

Naast de boeren zijn er in het land ook zo'n 3000 professionele kangoeroejagers actief. Volgens Dennis King van de brancheorganisatie Kangaroo Industry Association of Australia is het nodig om kangoeroes af te schieten. "Je ziet ze altijd langs de kant van de weg liggen, zoveel zijn het er. We moeten de aantallen beperken, voor hun eigen bestwil."

Kangoeroeproducten zoals het vlees en de huid worden in 70 landen verkocht. Het levert de Australische economie jaarlijks zo'n 120 miljoen euro op. Ook in Europa staat de kangoeroe op het menu: voor menselijke consumptie en als hondenvoer. Ruim 50 procent van de kangoeroeproducten komt in Europese landen terecht, waaronder Nederland.

Maar er is veel kritiek op de industrie. Volgens dierenwelzijnsorganisaties is de jacht wreed en zijn commerciële belangen de belangrijkste drijfveer. Volgens dierenactivisten schieten jagers vaak mis, waardoor de kangoeroe gewond een langzame, pijnlijke dood sterft. Ook zouden de jonge kangoeroes in de buidel vaak worden doodgeknuppeld.

Dierenactivisten zeggen dat de kangoeroes allesbehalve een plaag vormen. Volgens ecoloog Ray Mjadwesch bestaan er veel misverstanden over het dier. "Mensen zeggen dat kangoeroes zich als konijnen voortplanten, maar dat klopt niet. Kangoeroevrouwtjes kunnen maar één jong per jaar grootbrengen."

Mjadwesch twijfelt aan de officiële aantallen die de regering noemt. In zijn huis in Bathurst, 200 kilometer ten westen van Sydney, laat hij de spreadsheets zien waarin hij de data heeft geanalyseerd. "Jarenlang hebben ze vooral kangoeroes boven natuurgebieden geteld. Dat aantal werd vermenigvuldigd, alsof diezelfde aantallen ook in bewoond gebied voorkomen. Dat is natuurlijk niet zo."

Ook denkt hij dat er tijdens het tellen vaak fouten worden gemaakt. "Ze vliegen over een gebied met een handmatige klikteller. Dat gaat gemakkelijk mis."

De belangrijkste aanwijzing dat het niet goed gaat met de kangoeroe is volgens Mjadwesch het feit dat de jagers niet net zoveel kangoeroes afschieten als toegestaan is. "Ze schieten slechts zo'n 20 procent van de quota. Als de kangoeroes er zouden zijn, zouden ze ze allemaal afschieten, want het levert geld op. Maar ze zijn er gewoon niet."

Hij maakt zich zorgen om het voortbestaan van het dier. "Klimaatverandering, overstromingen en bosbranden hebben allemaal gevolgen voor kangoeroes. Maar iedereen blijft zeggen dat het zo fantastisch goed met ze gaat."

Weinig bijval

Mjadwesch krijgt weinig bijval van andere ecologen en academici. Een meerheid van Australische wetenschappers stelt dat het noodzakelijk is om in te grijpen en kangoeroepopulaties te beperken. Hoogleraar George Wilson van de Australian National University zegt dat er brede consensus is onder academici. "Het is juist wreed om niet in te grijpen", stelt hij.

"Tijdens droge periodes stort de kangoeroepopulatie in en sterven veel dieren een pijnlijke dood", zegt Wilson. "Het is daarom in het belang van dierenwelzijn om de aantallen te beperken. Dierenactivisten krijgen veel aandacht, maar ze negeren de wetenschap."

Onderzoek

In 2021 werd in de deelstaat New South Wales een parlementair onderzoek gedaan naar het afschieten van kangoeroes. Mjadwesch was een van de getuigen. De commissie concludeerde dat de jacht niet transparant is en de methodes om de populatie vast te stellen herzien moeten worden.

Maar tot nu toe zijn de meeste aanbevelingen van de commissie nog niet overgenomen. "Als we niet toegeven dat het aantal kangoeroes afneemt, lopen we het risico dat ze in de toekomst uitsterven", zegt Mjadwesch.

Ook internationaal is er aandacht voor de praktijk. Onlangs hebben grote merken zoals Nike, Puma en New Balance besloten om geen kangoeroeleer meer te gebruiken voor hun schoenen. Dierenactivisten lobbyen bij Europese politici en werken onder meer samen met de Nederlandse Partij voor de Dieren, maar tot nu toe heeft het niet geleid tot een importverbod.