Dreiging supervulkaan dwingt Italië tot actie: 'Hier zijn geen vluchtwegen'

• Heleen D'Haens

  correspondent Italië

Op het drukke dorpsplein van Monte di Procida, even ten westen van Napels, gaat het in de gesprekken na de zondagsmis eigenlijk maar over een onderwerp: de aardschokken die de laatste weken frequent te voelen zijn.

"Het is altijd voorbij voordat je 't weet", vertelt inwoner Giuseppe Lalli (67). "Meestal blijf ik in bed liggen." Maar enige bezorgdheid is er zeker wel, zegt zijn buurvrouw Armida Mancino. "Schokken van deze grootte hebben we hier de laatste 40 jaar niet meer gevoeld."

Voortdurend gemonitord

Het is niet de eerste keer dat inwoners te maken krijgen met bevingen. De oude Grieken, die de regio ook al bewoonden, noemden het gebied niet voor niets de Campi Flegrei, oftewel brandende velden. De bodem bestaat uit ondergrondse vulkanen die kilometers diep onder de grond met elkaar in verbinding staan. Tussen de bebouwing herinneren kraters aan eerdere uitbarstingen.

"Deze krater ontstond bijvoorbeeld door een explosieve uitbarsting 4000 jaar geleden", zegt vulkanoloog Giuseppe Mastrolorenzo. Hij wijst de plekken aan waar het Italiaanse vulkanologische instituut sensoren plaatste om de bevingen te monitoren. "Dit is een van de best gemonitorde gebieden ter wereld."

En toch, zegt hij, is het onmogelijk om te weten wat de zogeheten supervulkaan in petto heeft. "De bodem stijgt en door die druk ontstaan er aardbevingen. Er komt meer gas vrij dan hiervoor. Dat wijst erop dat er hieronder iets aan het veranderen is. Het zou kunnen dat dit na enkele jaren vanzelf weer overgaat. Maar het zou ook kunnen dat er magma naar boven komt. Dat weten we helaas niet zeker."

In de video hieronder komen onder andere bewoners uit het gebied aan het woord:

Hoewel een uitbarsting onwaarschijnlijk is, is het dus toch nodig om erop voorbereid te zijn. Maar daar wringt de schoen. De regio heeft evacuatieplannen voor het geval er een aardbeving plaatsvindt, maar die zijn al jaren niet bijgewerkt of gebruikt voor oefeningen. Verschillende burgemeesters maakten in Italiaanse media gewag van vluchtwegen die te smal zijn of zelfs ontbreken.

Voor een eventuele vulkaanuitbarsting bestaat er voorlopig zelfs helemaal geen plan. En dat terwijl in de 'rode zone' op de Campi Flegrei een half miljoen mensen wonen.

De Italiaanse regering heeft daarom een wet aangenomen die stelt dat er binnen drie maanden een plan moet liggen en het liefst nog sneller. "We gaan proberen in 60 dagen te doen wat in de 60 jaar hiervoor nooit is gebeurd", zei minister Musumeci van Civiele Bescherming. Ook maakt de regering zo'n 50 miljoen euro vrij voor het aanleggen van nieuwe vluchtwegen en het extra controleren van gebouwen na grote aardschokken.

'Geen vluchtwegen'

Op het dorpsplein in Monte di Procida is inwoner Giuseppe Lalli er sceptisch over. "Ze zeggen dat we bij een evacuatie naar Molise moeten", zegt hij schouderophalend. Hoe hij in die regio aan de andere kant van het land komt, welke weg hij moet nemen en waar hij zich moet melden, zou hij niet weten. "Volgens mij zijn hier helemaal geen vluchtwegen."

Buurvrouw Mancino heeft meer vertrouwen in de overheid. "Als het zover is, zullen ze ons wel laten weten welke weg we moeten nemen. Het belangrijkst is dat je niet in paniek raakt, niet zomaar de auto neemt en zelf gaat rijden."

"Wij leren hier al van kleins af aan hoe we moeten samenleven met de vulkaan", vertelt ze. "Die kennis geven we weer door aan onze kinderen. Zo wonen mensen hier al duizenden jaren, met af en toe bevingen. Laten we hopen dat we hier nog duizenden jaren kunnen blijven wonen."