ECB wil verder met digitale euro, onderzoekt techniek en gebruik
Of ie er echt komt, moet de Europese politiek nog besluiten, maar terwijl die zich buigt over een voorstel van de Europese Commissie voor een digitale euro, gaat de Europese Centrale Bank (ECB) alvast verder met onderzoeken hoe zo'n euro technisch moet werken. En verder wordt bekeken hoe consumenten en bedrijven de digitale munt in handen kunnen krijgen, heeft de ECB in Frankfurt bekendgemaakt.
De bedoeling van de digitale euro is om in de toekomst ook online te kunnen betalen met centralebankgeld. Nu kan dat alleen met technieken van vooral buitenlandse bedrijven en giraal geld dat private banken uitgeven. Zelfs iemand die geen bankrekening heeft, zou digitale euro's op zijn mobiele telefoon kunnen bewaren en ermee betalen.
De ECB benadrukt dat het nog niet zeker is dat de digitale euro er daadwerkelijk komt. Daarvoor moet de Europese Unie eerst goedkeuring geven.
De digitale euro is een project dat al even loopt en niet geheel onomstreden is. Van alle kritieken steken er twee met kop en schouders bovenuit. Eén: de digitale euro is een oplossing voor een probleem dat er niet is, want er is gewoon een contante euro waar je mee kunt betalen. Twee: kijkt de centrale bank en misschien zelfs de overheid straks niet mee in wat ik uitgeef?
Een helder antwoord op de vraag waar je als consument of ondernemer nu een digitale euro voor nodig hebt, is er eigenlijk niet. Inge van Dijk, directeur betalen van De Nederlandsche Bank, benadrukt dat de digitale euro vooral een project is voor de toekomst, waarin de razendsnel groeiende digitalisering vermoedelijk nog veel verder gaat, bijvoorbeeld met betalen.
Minder cash geld
In 2015 kantelde de verhouding tussen betalingen met de bankpas en met contant geld. Sindsdien daalde het aantal cashbetalingen, terwijl de hoeveelheid pinbetalingen alleen maar toenam. Contant geld is publiek geld dat een centrale bank uitgeeft en wordt gegarandeerd door een overheid. Maar inmiddels wordt dus meer betaald met giraal geld dat private banken op rekeningen bijschrijven en minder met publiek geld van de centrale bank.
Daarmee raken niet alleen centrale banken hun grip op het betalingsverkeer kwijt, maar Europa zelf ook. Want het zijn grote buitenlandse spelers die de betalingen verwerken. "Betalen is het gas, water en licht van onze economie. Dat moet niet alleen maar afhankelijk zijn van private buitenlandse bedrijven", verwijst Van Dijk naar het monopolie van het Amerikaanse Mastercard en Visa, plus de oprukkende interesse van techbedrijven als Facebook, Apple en Google in betalingsverkeer van hun gebruikers.
Dat beursgenoteerde bedrijven het betalingsverkeer in handen hebben is een zorg en dat die niet onder Europees toezicht staan, is een tweede. "Die bedrijven maken mooie dingen", erkent Van Dijk. "Maar bedrijven dienen hun klanten en aandeelhouders en niet direct het bredere publieke belang."
Geen sloten op de deur
Met name de veranderende geopolitieke ontwikkelingen in de wereld, met handelsbeperkingen tot zelfs oorlogen, heeft centrale banken in de Europese Unie aan het denken gezet. Volgens Van Dijk moet Europa zorgen dat het autonoom is en de controle houdt over het eigen betalingsverkeer. "Onze banken maken gebruik van techniek uit het buitenland. Je kunt misschien geconfronteerd worden met sloten op deuren waar je geen slot op wilt. Of discussies over privacy."
Wie zit er te wachten op de digitale euro?, vroeg Nieuwsuur zich eerder af:
Juist die discussie over privacy is voer voor discussie. Zo deden de Europese nationale toezichthouders, waaronder de Autoriteit Persoonsgegevens uit Nederland, vandaag nog een oproep om de privacy beter te bewaken bij de ontwikkeling van de digitale euro.
"De mogelijkheden voor het volgen van online digitale eurotransacties moeten tot een minimum worden beperkt", menen zij. Alleen voor fraudebestrijding en anti-witwasmaatregelen zouden betalingen met digitale euro's mogen worden gevolgd.
De Europese Centrale Bank zegt dat gegevensbescherming "de hoogste prioriteit" heeft bij de digitale euro: "De mate van privacy bij offline betalingen met de digitale euro zou vergelijkbaar zijn met die van contant geld."
Van Dijk vult aan dat de geuite zorgen over privacy nu juist een speerpunt zijn geworden. "DNB en de ECB hebben geen commerciële motieven en zijn helemaal niet geïnteresseerd in klantendata. Voor ons is data privé en die moeten privé blijven."
