Japan verzoekt rechtbank om omstreden Verenigingskerk op te heffen
"Ik kan niet geloven dat dit hier gebeurd is, het is hier normaal zo veilig", zei Takuya Tsuneoka de dag na de dodelijke aanslag op de Japanse oud-premier Shinzo Abe. Bij hem om de hoek in de stad Nara werd Abe op klaarlichte dag neergeschoten tijdens een campagnespeech. De vermoedelijke dader, Tetsuya Yamagami, zou zijn zinnen hebben gezet op de oud-premier vanwege zijn banden met de Verenigingskerk. Deze omstreden religieuze beweging staat bekend om het afpersen van zijn volgers, onder wie ook de moeder van Yamagami.
Vandaag, meer dan een jaar na de aanslag, heeft de overheid een officieel verzoek ingediend bij de rechter om de Verenigingskerk op te heffen.
Nauwe banden tussen politici en de Verenigingskerk
De moord op Abe veroorzaakte direct een politieke crisis. Officieel ontkent het partijbestuur van de regerende Liberaal Democratische Partij (LDP), waar Abe jarenlang leiding aan gaf, dat het systematische banden onderhoudt met de Verenigingskerk. In de maanden na de aanslag werd echter duidelijk dat niet alleen Abe, maar ook de een na de andere prominente LDP-politicus samenwerkte met de kerk, en als dominostenen vielen ministers uit het kabinet van de zittende premier Fumio Kishida.
De van origine Zuid-Koreaanse Verenigingskerk werd gesticht in 1954 door Sun Myung Moon, een fervente anticommunist die zichzelf de nieuwe Messias achtte. De organisatie staat daarom beter bekend als de Moonsekte. Onder bescherming van Nobusuke Kishi, de grootvader van Abe, wist Moon zich te vestigen in Japan. De zelfbenoemde profeet is inmiddels overleden, maar zijn kerk zegt nog steeds meer dan 100.000 leden te hebben in Japan. Jaarlijks doneren zij bijna 65 miljoen euro.
Meer dan de helft van de LDP-volksvertegenwoordigers geeft nu toe inderdaad betrokken te zijn geweest bij de activiteiten van de Verenigingskerk. Daarbovenop traden, na de aanslag op Abe, steeds meer volgers naar buiten met verhalen over uitbuiting en afpersing door middel van gedwongen donaties. Publieke steun voor de LDP is mede hierom gekelderd. In een poging om de situatie onder controle te krijgen, beloofde premier Kishida een grootschalig onderzoek te starten naar de kerk en hun activiteiten een halt toe te roepen.
Eigen coalitiepartner vormt blokkade
Het bleek een zware opdracht. Ondanks de toenemende publieke kritiek had Kishida amper beweegruimte om de kerk aan te pakken. De Verenigingskerk is door de overheid erkend als geloof en geniet daardoor wettelijk bescherming. De grootste coalitiepartner van de LDP, Komeito, is ook verbonden aan een religieuze groepering die onder dezelfde wetgeving valt. Pogingen om via een wetswijziging alleen de kerk aan te pakken vielen daardoor in het water.
Nu probeert Kishida het via de rechter. Onder de toeziende ogen van journalisten stapelden medewerkers van de rechtbank van Tokio vandaag zes grote dozen op een klein blauw transportwagentje. Deze zouden vol zitten met de resultaten van het 1,5 jaar durende onderzoek.
Het officiële verzoek van de overheid aan de rechter: de Verenigingskerk opheffen vanwege schadelijke praktijken. Het is een zeldzame rechtsgang. De laatste keer dat dit gebeurde was na de terroristische aanslagen in 1994-1995 uitgevoerd door Aum Shinrikyo, een gewelddadige religieuze cultus. Bij de aanslagen kwamen 21 mensen om het leven en raakten duizenden mensen gewond.
Aanslagpleger krijgt zijn zin
De overheid heeft vandaag meer dan 5000 bewijsstukken ingediend bij de hoogste rechtbank in Tokio, waaronder getuigenissen van slachtoffers. Volgens een woordvoerder is de organisatie "schadelijk voor het publieke welzijn" en "kwaadaardig".
Deze stevige bewoording moet de rechter ervan overtuigen dat de Verenigingskerk niet onder de wetgeving valt waarmee religieuze entiteiten worden beschermd. Alhoewel de leiders van de religieuze beweging zelf op dit moment niet vervolgd worden, is de kans gering dat de rechter het verzoek van de overheid afslaat. Hiermee laat de aanslagpleger van oud-premier Abe dus een bijzonder nalatenschap achter met zijn daad: het opheffen van de Moonsekte die zijn moeder afperste, en een publieke afkeer voor de regerende politieke partij die hen decennialang de hand boven het hoofd hield.
