Dit jaar nog geen polder-risotto, experiment gaat verder

Voorlopig eten we nog geen risotto van Nederlandse bodem. Het rijstveld dat afgelopen voorjaar werd aangelegd in Oud Ade bij Leiden heeft niet, zoals gehoopt, vijfenzeventig kilo risotto opgeleverd.

Waarschijnlijk is de bestuiving mislukt door een koude periode eind juli. De rijstplanten groeiden de hele zomer goed en er waren geen plagen, maar toch bevatten de planten bijna geen rijstkorrels.

Het experiment van de universiteiten van Leiden en Wageningen is bedoeld om te kijken of rijstteelt een duurzaam alternatief kan zijn voor melkveehouderij in veenweidegebieden. In die gebieden is het grondwaterpeil jarenlang omlaag gebracht. Daardoor daalt de bodem, en daarbij komt veel CO2 vrij. Voor rijstteelt moet het waterpeil omhoog. Onderzoekers willen weten of door rijstteelt de uitstoot afneemt, de bodemdaling stopt en de biodiversiteit toeneemt.

Boer Sander Roeleveld bekijkt de mislukte oogst:

"De hele zomer was het feest. De rijst groeide, het zag er fantastisch uit", zegt boer Sander Roeleveld. Hij groef de grond af om de rijst in het water te planten. "Maar de bloemetjes zijn niet op het juiste moment open gaan staan, waardoor ze niet zijn bestoven door de wind." Hierdoor is de bevruchting mislukt en zijn bijna alle planten leeg gebleven.

Andere soorten rijst

De rijst die is uitgeprobeerd is een van oorsprong Italiaanse risottorijst die ook in Zwitserland wordt geteeld. De proef brengt (nog) geen risotto op het bord, maar levert wel veel nieuwe kennis op voor onderzoeker Tom Schut van de Universiteit Wageningen. "Ook van een mislukking leren we. We moeten op zoek naar een andere soort rijst, bijvoorbeeld uit Korea of het noorden van Japan. Daar hebben ze dezelfde daglengtes en ook koude periodes."

Maandag kwam het KNMI met nieuwe klimaatscenario's. Nederland krijgt te maken met nattere winters, zwaardere buien en drogere zomers. Volgens Schut is rijst geschikt voor zo'n klimaat. "Daarmee maak je wateropslag in de winter mogelijk en rijst gedijt goed bij hitte in de zomer".

De onderzoekers willen weten of rijstteelt ook kan helpen om klimaatverandering te beperken. "In veenweidegebieden daalt de bodem met 2 tot 5 centimeter per jaar", zegt onderzoeker Schut. "Bij één millimeter daling komt per hectare even veel CO2 vrij als wat een gemiddelde auto uitstoot per jaar. Door de polder te vernatten sla je juist broeikasgassen op. We zoeken teeltvormen die passen bij een vernat gebied, en rijst zou dat kunnen zijn."

Systeem doet zijn werk

Een ander doel is om de biodiversiteit te vergroten. Naast de rijstplanten heeft boer Roeleveld op heuveltjes allerlei soorten eetbare planten en kruiden geplant. Het wemelde er van de libellen, allerlei andere insecten en kikkers in het water. "Die eten de beestjes op die ik niet wil hebben. Het systeem doet zijn werk. Er was op de rijst geen luis of andere plagen, dankzij de biodiversiteit."

Deze oogst is mislukt, maar het experiment gaat door. Roeleveld heeft vier nieuwe stukken veengrond afgegraven waar komend voorjaar vier andere soorten rijst kunnen worden getest. "We schalen op, volgend jaar vier soorten risotto en rijst voor het hele dorp!"