Wachtrij toeslagenouders korter door schrappen van bezwaarzaken

Na jaren vol vertragingen is het volgens het ministerie van Financiën gelukt om de afhandeling van de toeslagenaffaire te versnellen. Dat doet de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) door dossiers van ouders sneller te beoordelen en bezwaren "efficiënter" af te handelen.

Maar op het sneller afhandelen van die bezwaren is ook kritiek. Volgens de Bezwaarschriftencommissie (BAC) komt daardoor de rechtsbescherming van gedupeerde ouders in gevaar.

'Kind van de rekening'

Op dit moment liggen er ruim 7100 bezwaarschriften bij het UHT en daar komen er per maand ongeveer 360 bij. Die bezwaren gaan langs de Bezwaarschriftencommissie (BAC). Dat is een onafhankelijke instantie die in 2021 is opgericht om te controleren of het UHT goede besluiten neemt.

Ouders die het niet eens zijn met een beslissing van het UHT kunnen tijdens een hoorzitting bij het BAC hun kant van het verhaal vertellen. De commissie geeft vervolgens advies. Tot nu toe gebeurde dat zo'n 670 keer.

Maar doordat ouders zo massaal bezwaar maken is ook voor de hoorzittingen bij het BAC een lange wachtrij ontstaan. Dat komt mede door het UHT zelf, dat bij hoorzittingen niet altijd de volledige dossiers kan aanleveren, waardoor de hoorzitting moet worden uitgesteld.

Staatssecretaris De Vries van Toeslagen kiest er nu voor om de wachtrij in te korten, door niet meer alle zaken voor de commissie te laten komen. Het gaat bijvoorbeeld om zaken waarbij volgens het UHT duidelijk is dat een bezwaarprocedure geen zin heeft.

Gevoelig ligt dat het UHT zelf gaat beslissen welke bezwaarzaken dat zijn. "Met dit voorstel dreigt de rechtsbescherming van de gedupeerde ouder het kind van de rekening te worden", schrijft voorzitter Eric Visser van het BAC in een brief aan De Vries.

"Dat lijkt mij, zeker gelet op de aard van het herstelproces en het herstel van het vertrouwen in de overheid, allerminst een wenselijk vooruitzicht."

Nieuwe berekening schadevergoeding

Het UHT biedt daarnaast honderden ouders komende maanden een nieuwe manier aan om hun aanvullende schadevergoeding te berekenen. Ouders krijgen daarbij, op basis van hun verhaal, een bepaald bedrag aangeboden. Als zij daarmee akkoord gaan, wordt dat in een overeenkomst vastgelegd.

Deze nieuwe route moet een einde maken aan de lange wachtrij voor de Commissie Werkelijke Schade, die per ouder(koppel) een individuele berekening maakt van de geleden schade. Doordat ouders daarvoor allerlei bewijzen moeten aanleveren, levert dat bij veel gedupeerden frustratie op en is het een lang proces.

Nu bestaat die wachtrij nog uit zo'n 1350 ouders, terwijl de commissie dit jaar maar zo'n drie adviezen per week publiceerde. De staatssecretaris stelde deze maand een nieuwe voorzitter aan voor de Commissie Werkelijke Schade, die orde op zaken moet gaan stellen.

30 miljoen euro aan dwangsommen

Doordat het UHT grote moeite heeft om alle dossiers tijdig af te handelen zijn er bij elkaar ruim 26.000 ingebrekestellingen verstuurd. Het UHT betaalde daardoor bijna 30 miljoen euro aan dwangsommen uit.

In totaal hebben zich nu 65.000 mensen aangemeld als mogelijk gedupeerde. Het ministerie verwacht dat het aantal eind 2023 op 68.000 uitkomt. Volgens het ministerie van Financiën staat het doel om voor eind 2026 alle bezwaren af te handelen ondanks alle versnellingen "onder druk".