Acteur Michael Gambon overleden, bekend als Perkamentus en Singing Detective

De Ierse acteur Michael Gambon is overleden, enkele dagen voor zijn 83ste verjaardag. Hij had een rijke carrière in films en op toneel, maar zal bij het grote Nederlandse publiek toch voornamelijk bekend zijn als Perkamentus in de laatste Harry Potter-films.

In 2004 trad Gambon voor het eerst aan als hoofdmeester van Zweinstein, in de verfilming van De Gevangene van Azkaban, het derde boek over de tovenaarsleerling. Richard Harris had de rol in de eerste twee films gespeeld, maar hij overleed in 2002.

Gambon maakte Perkamentus wat barser dan de vriendelijke vaderfiguur die Harris was geweest, een leermeester die ook ongedurig of kribbig kon zijn als de eigengereide hoofpersoon zijn eigen plan trok. Hij kwam zo iets verder van J. K. Rowlings personage te staan, maar dat zal hem niet zijn opgevallen: hij las nooit een boek uit de populaire serie.

"Dat heeft geen nut, want je moet het doen met de woorden van de scriptschrijver", legde hij eens uit. "Bovendien: je zou je alleen maar boos maken over alles uit het boek dat ontbreekt in het script, toch?"

Gambon werd door de grote Britse acteur Laurence Olivier begin jaren 60 uitgekozen voor zijn theatercompagnie. Hij won er lof voor zijn uitvoeringen van Shakespeare en Pinter.

Langzaam maakte hij ook naam in films en televisieproducties. In 1986 nam hij de hoofdrol voor zijn rekening in de geprezen BBC-miniserie van Dennis Potter, The Singing Detective. Hij speelde er misdaadauteur Philip Marlow die door ziekte onder de zweren zat en aan bed gekluisterd vluchtte in een muzikale noir-fantasie. De serie werd ook in Nederland op televisie uitgezonden.

Als karakteracteur kreeg hij rollen in Robert Altmans Gosford Park, Wes Andersons The Life Aquatic with Steve Zissou en The Insider van Michael Mann. Met zijn diepe stem speelde hij vaak wat humeurige bromberen, zoals de nukkige koning George V in The King's Speech.

Niet zelden werd hij zo gecast als slechterik of regelrechte moordenaar, zoals de wansmakelijke gangster uit The cook, the thief, his wife and her lover van Peter Greenaway, met Helen Mirren als zijn nemesis. Toch speelde hij ook de immer correct geklede Franse detective Maigret, uit de boeken van George Simenon.

Theater vaarwel gezegd

In 2015 kondigde Gambon met pijn in het hart aan afscheid te nemen van het theaterwerk, omdat tekst onthouden hem te moeilijk werd. Zelfs een oortje met een souffleur was niet voldoende. "Het is vreselijk om toe te geven, maar het lukt me niet. Het breekt mijn hart."

Voor zijn werk als acteur was hij in 1998 al geridderd. Daarnaast won hij drie Olivier-toneelprijzen en vier Baftas, de hoogste Britse filmprijs. Het Britse autoprogramma Top Gear vernoemde een bocht in het racecircuit naar hem omdat hij daar eens in het programmaonderdeel "Star in a Reasonably-Priced Car" op twee wielen doorheen gekomen was.

Gambon bezweek in het ziekenhuis aan een longontsteking. Zijn vrouw Anne en zoon waren aanwezig toen hij vredig overleed.