Duitse klimaatplannen leveren minder op dan gehoopt
De klimaatplannen van de Duitse regering zijn ambitieus, maar het blijkt moeilijk om ze van de grond te krijgen. Afgelopen weken kwam de regering met een groot pakket aan maatregelen die de uitstoot van broeikasgassen flink moeten verminderen. Dat doen ze waarschijnlijk ook, maar minder dan de regering hoopt.
Maar liefst 130 maatregelen omvat het programma dat vorige maand is voorgesteld. Deze maand stemde het parlement na maandenlange heftige debatten bovendien in met een wet voor duurzame verwarming van gebouwen. En op dit moment buigt het parlement zich over een voorstel om de wet voor klimaatbescherming aan te passen.
Dit alles moet Duitsland helpen om in 2030 minstens 65 procent minder broeikasgassen uit te stoten dan in 1990. In Nederland is het doel 55 procent minder uitstoot dan in 1990, en dat lijkt nu met nieuwe maatregelen van het kabinet voor het eerst binnen bereik te komen. Het Duitse doel lijkt nog wat verder weg.
'Kanselier voor klimaatbescherming'
De huidige Duitse regering heeft zichzelf hoge doelen opgelegd. Olaf Scholz, nu bondskanselier, prijkte twee jaar geleden op verkiezingsposters met teksten als 'Kanzler für Klimaschutz'. Zijn partij hoopte stemmen af te vangen van de Grünen, die klimaatbeleid als speerpunt hebben en goed scoorden in de peilingen.
De SPD werd de grootste partij en ook die Grünen boekten een flinke verkiezingswinst. Samen met de liberale FDP vormden ze een regering met plannen die de boeken in gingen als het meest ambitieuze regeerakkoord dat Duitsland ooit zag.
Dat imago heeft sindsdien wat glans verloren. Door de oorlog in Oekraine moest Duitsland abrupt van het Russische gas af. Uitgerekend een van de leiders van de Grünen, minister Habeck van Economische Zaken, moest vervolgens uitleggen dat hij zich gedwongen zag vervuilende kolencentrales in te zetten.
Grote stap, niet groot genoeg
Zonder nog meer maatregelen zal Duitsland in 2030 nog altijd meer uitstoten dan de bedoeling is. Dat is vooral een erfenis van de vorige regering, benadrukt Habeck. Het nieuwe pakket dat zijn regering nu presenteert, kan het verschil tussen de werkelijkheid en het doel volgens hem ruim vijf keer zo klein maken.
"Deze regering heeft inderdaad een enorme stap vooruit gezet", beaamt Brigitte Knopf, een van de vijf deskundigen van de klimaatraad die de regeringsplannen moest keuren. "Maar er blijft een gat, en dat is waarschijnlijk groter dan berekend."
Het probleem is dat de maatregelen niet allemaal zijn om te zetten. "Bijvoorbeeld omdat er te weinig personeel is, of het duurt te lang om alle vergunningen te krijgen. Sommige voorstellen zijn ook te vaag."
'Weinig enthousiasme'
Dan speelt nog mee dat de wet voor klimaatbescherming wordt aangepast. Na lange onderhandelingen is er een punt uit verdwenen: de verschillende sectoren, zoals industrie, verkeer of gebouwen, zijn niet meer gebonden aan eigen doelen om de uitstoot te verminderen. In plaats daarvan gaat het er straks om of Duitsland alles bij elkaar opgeteld genoeg doet, een wens van de liberale regeringspartij FDP die meer flexibiliteit wilde.
Dat zien klimaatorganisaties als een verslapping. Want juist de sectoren waar de uitstoot hoog is, hoeven daardoor minder te doen als het op andere plekken beter gaat. Minister Habeck gaf al toe: "Daarvoor was weinig enthousiasme van mijn kant noch van die Grünen. Maar het was onderdeel van een onderhandelingsproces."
Pijnlijke maatregelen
Het plan voor de verwarming van gebouwen is bovendien afgezwakt, om tegemoet te komen aan zorgen dat oude verwarmingsinstallaties te snel vervangen moeten worden en dat dit te duur zal zijn. Dat betekent ook dat gebouwen waarschijnlijk meer blijven uitstoten, zegt het ministerie van Economische Zaken.
Volgens Knopf laat dit goed zien waarom het nog moeilijk zal zijn om het doel in 2030 te halen. Nu dat steeds dichterbij komt, zijn er steeds vaker ook stappen nodig die mensen direct aan den lijve voelen.
Knopf: "Iedereen was bang dat hij morgen meteen zijn verwarming moest vervangen. Het is duidelijk dat deze debatten moeilijker worden. Maar als je nu een gebouw bouwt, blijft dat nog vijftig jaar staan. En dan moet je oppassen dat je nu niet nog gebouwen bouwt die de komende jaren met gas of olie verwarmd worden."
