Voor D66 zijn klimaat, onderwijs en "een eerlijke economie" de speerpunten in de verkiezingen. Demissionair staatssecretaris Vijlbrief, voorzitter van de commissie die het verkiezingsprogramma heeft voorbereid, presenteerde vanochtend het programma. Lijsttrekker Jetten zei dat dit het moment is om keuzes te maken die te lang zijn uitgesteld.
Nederland moet wat D66 betreft klimaatneutraal zijn in 2040 - het huidige, demissionaire kabinet gaat uit van 2050. Alle fossiele subsidies moeten worden afgeschaft en de grootste vervuilers worden hoger belast. Ook moet er van D66 één kaart komen waarmee je voor 49 euro buiten de spits kan reizen in het openbaar vervoer.
Verder krijgt iedereen een vast bedrag van 250 euro per jaar, om de hogere lasten op vervuiling te compenseren (een "klimaatbonus"). D66 wil verder rekening rijden invoeren. Vliegen op korte afstand wordt duurder en vliegveld Lelystad gaat definitief niet open.
In het programma staat ook dat op het gebied van voedsel en landbouw radicale keuzes nodig zijn. De partij houdt vast aan halvering van de uitstoot van stikstof in 2030. De positie van boeren ten opzichte van de voedings- en levensmiddelenindustrie moet worden versterkt.
Loopbaanboost
D66, dat zich al jaren profileert als de onderwijspartij bij uitstek, wil ook nu blijven investeren in onderwijs. De partij vindt dat de studiebeurs voor mbo'ers net zo hoog moet worden als die voor studenten in het hoger onderwijs.
Verder moet er een vaste som geld beschikbaar zijn voor iedereen boven de 25 jaar om zich na zijn studie te blijven ontwikkelen. De partij spreekt van "een loopbaanboost" die voor mbo'ers kan oplopen tot 50.000 euro.
In het verkiezingsprogramma staat verder dat mensen met een middeninkomen minder belasting moeten betalen. Net als veel andere partijen wil D66 het minimumloon verhogen. De lasten moeten worden verschoven van werk naar vervuiling en vermogen.
Gratis kinderopvang
De partij pleit verder voor de mogelijkheid dat werkende ouders samen in totaal een jaar betaald verlof kunnen opnemen. Kinderopvang moet gratis worden. D66 hamert, naar eigen zeggen "anders dan de linkse partijen", ook op minder regeldruk voor kleine ondernemers en meer investeringen in schone bedrijven.
Over migratie staat in het programma onder meer dat "voor alle vluchtelingen hetzelfde recht op gezinshereniging geldt" (onenigheid in de coalitie daarover leidde in juli tot de val van het kabinet). Volgens D66 ligt de kern van het migratiebeleid in Europa, maar zijn de huidige plannen te vrijblijvend. De partij pleit voor een "eerlijke verdeling" voor de opvang van vluchtelingen over alle EU-lidstaten.
D66 pleit ook weer voor de gekozen premier. Verder moet er een bindend correctief referendum komen. Het aantal Tweede Kamerleden wordt uitgebreid naar minimaal 260 en de Eerste Kamer wordt afgeschaft.
Het programma is nu nog een concept. De leden stellen het volgende maand definitief vast op het congres van de partij.
