Wind op zee is de energie van de toekomst, maar de markt kraakt

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Geen enkel bedrijf wil op dit moment een nieuw windpark op zee aanleggen op de voorwaarden van de Britse overheid. Vattenfall heeft zelfs een lopend project voor de Britse kust afgebroken. Intussen lijden de windturbinefabrikanten miljardenverliezen. Het zijn drie recente ontwikkelingen waar één ding uit blijkt: het verdienmodel voor windparken op zee staat onder druk.

De kosten voor de windindustrie zijn volgens verschillende bedrijven met zeker 30 procent toegenomen. Materialen zijn veel duurder geworden, de rente op leningen is fors gestegen en de turbinefabrikanten hebben last van groeistuipen.

"Een heel gekke situatie" zegt Pieter van Oord, bestuursvoorzitter van het gelijknamige Nederlandse offshorebedrijf. "Wind op zee gaat een belangrijkste aanjager worden van de energietransitie in Noordwest-Europa. En de drie grote producenten van windturbines op zee; General Electric, Siemens Gamesa en Vestas maken allemaal grote verliezen."

Windmolens zijn nu al zo groot als de Eiffeltoren en het einde van de groei is nog niet in zicht. Door de vraag naar nog grotere windmolens krijgen fabrikanten niet de kans om de ontwikkelingskosten van de huidige turbines terug te verdienen. De brancheorganisatie van bedrijven die actief zijn in de windindustrie NWEA, probeert daarom in Nederland en de rest van Europa afspraken te maken om de groei wat af te remmen.

Verviervoudiging

In de nabije toekomst moet driekwart van onze energie van windparken op de Noordzee komen. Nederland wil de komende zeven jaar naar 21 gigawatt, dat is vier keer zoveel als in de afgelopen 20 jaar is gebouwd. Europa wil dat de lidstaten haast maken vanwege aanscherping van de klimaatdoelen en om versneld onafhankelijk te worden van Russisch gas.

De situatie in het Verenigd Koninkrijk is volgens de directeur in Nederland van het Schotse SSE Renewables een signaal dat overheden zich niet rijk moeten rekenen bij de aanbesteding van windparken: "De sector heeft daar in Groot-Brittannië ook voor gewaarschuwd: pas op, de kosten zijn gestegen, dus als je die windparken op tijd wil realiseren dan zul je moeten accepteren dat je meer moet betalen," zegt directeur Jasper Vis.

Eind dit jaar komt de Nederlandse overheid met de definitieve aanbestedingsregels voor het grootste Nederlandse windpark op de Noordzee met de naam IJmuiden Ver, 62 kilometer uit de kust. Onder meer het Schotse SSE Renewables wil dit samen met pensioenfonds ABP gaan bouwen. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat zegt zich nog geen zorgen te maken over de aanleg van windparken in het Nederlandse deel van de Noordzee.

Ook Van Oord twijfelt niet over de toekomst van wind op zee. In Nederland stelt de overheid geen richtprijs voor elektriciteit vast zoals in het Verenigd Koninkrijk. Weliswaar stijgen ook hier de kosten, maar de energiebedrijven profiteren in het Nederlandse systeem ook meer van de gestegen elektriciteitsprijzen, zegt Pieter van Oord: "In het Nederlandse systeem betalen energiebedrijven de overheid voor het recht om een windpark te bouwen. Naast de kosten voor de bouw zijn ook de elektriciteitsprijzen gestegen, dus ik verwacht hier geen problemen."

Zijn bedrijf investeert een half miljard euro in de ontwikkeling van nieuwe schepen om elektriciteitskabels te leggen en de allergrootste toekomstige windmolens van 20 megawatt te kunnen installeren.