Derdelanders mogen in opvang blijven tot definitieve uitspraak Raad van State

'Derdelanders' houden recht op opvang in Nederland totdat de Raad van State hier een definitief oordeel over heeft geveld. Ze hoeven dus niet maandag al weg. Demissionair staatssecretaris Van der Burg (Asiel en Migratie) heeft dat besloten. Naar verwachting betekent dit dat niet-Oekraïense vluchtelingen die in Oekraïne woonden toen de oorlog uitbrak tot zeker november mogen blijven.

Van der Burg heeft hier vandaag over overlegd op het ministerie van Justitie en Veiligheid. Aanleiding is een spoeduitspraak van de Raad van State over het recht op verblijf van één derdelander, uit Tanzania. Gisteravond laat bepaalde de raad dat hij voorlopig recht houdt op opvang in Nederland en dat niet uiterlijk op 4 september zijn opvang stopt, zoals de overheid wil.

De Tanzaniaanse man die vanuit Oekraïne is gevlucht staat niet alleen. Er zijn zo'n 2900 derdelanders in Nederland en meerdere van hen hebben rechtszaken aangespannen tegen de Staat. Sommige rechters oordeelden dat de derdelanders mogen blijven, andere rechters vinden dat de Staat gelijk heeft.

Blijven tot einduitspraak

Om duidelijkheid te krijgen over de derdelanders is een definitieve uitspraak nodig van de hoogste bestuursrechter van Nederland, de Raad van State. Die uitspraak wordt eind november verwacht. Het kabinet had dus gewild dat de derdelanders de opvang en Nederland hadden moeten verlaten terwijl nog niet definitief zeker is of dat juridisch houdbaar is.

De Raad van State zei gisteravond laat al dat de uitspraak in de zaak van de Tanzaniaan weliswaar niet direct voor alle derdelanders geldt, maar dat die wel richtinggevend is. Dat wil zeggen dat alle derdelanders die in beroep gaan tegen een uitspraak waardoor ze het land moeten verlaten, tot een einduitspraak in de opvang mogen blijven.

Onzekerheid

Over het verblijf voor de niet-Oekraïners die vanuit Oekraïne naar Nederland zijn gevlucht is veel te doen. Asieladvocaten en vluchtelingenorganisaties hekelen de onzekerheid waarmee de groep te maken heeft en ook gemeenten willen dat er duidelijkheid komt van het kabinet.

Er wordt gevreesd voor chaotische situaties, onder meer doordat derdelanders kunnen proberen asiel te krijgen in Nederland terwijl hun thuisland als veilig wordt aangemerkt. Een toename van dit soort 'kansloze' aanvragen zou de toch al hoge werkdruk bij immigratiedienst IND en opvangorganisatie COA verder doen oplopen. Ook zouden de derdelanders illegaal op straat kunnen belanden als de opvang wordt stopgezet.

'Onomkeerbare besluiten'

Vorig jaar zomer maakte het kabinet bekend dat hun recht op bescherming op 4 maart 2023 zou aflopen. Later werd dat uitgesteld naar 4 september. Staatssecretaris Van der Burg hield eerder nog vast aan het besluit dat de opvang van derdelanders per maandag 4 september stopt. In dat geval hadden ze 28 dagen de tijd gehad om weg te gaan uit Nederland.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) adviseerde gemeenten ondertussen om de derdelanders voorlopig te blijven opvangen, en geen "onomkeerbare besluiten" te nemen. Meerdere gemeenten, waaronder Eindhoven, Groningen, Arnhem, Ede, Deventer en Roermond lieten al weten dat ze de deadline van Van der Burg naast zich neer zouden leggen.