Kritiek op weren alleenstaande asielzoekers België: 'In strijd met de wet'
Het voornemen van België om alleenstaande mannen die asiel aanvragen voorlopig geen opvangplek te geven, is in strijd met de Belgische en Europese wetgeving. Dat zegt Hanne Beirens, directeur van denktank Migration Policy Institute Europe tegen de NOS. Ze verwacht ook gevolgen voor Nederland.
Gisteren maakte de Belgische staatssecretaris van Asiel, Nicole de Moor, bekend dat er voorlopig geen plek is voor die specifieke groep, vanwege een tekort aan opvanglocaties in het land. De Moor zei voorrang aan families en kinderen te willen geven. Het plan leidde vrijwel direct tot kritiek van mensenrechtenorganisaties; nu voegt ook het Migration Policy Institute Europe zich bij die groep. Die laatste adviseert onder andere de Europese Commissie.
Directeur Beirens: "Het is problematisch omdat het plan niet strookt met zowel de Belgische als met de Europese wetgeving". Volgens haar staat de wetgeving het toe dat, wanneer er krapte in de asielopvang ontstaat, de standaarden voor opvang worden bijgesteld. "Maar je mag niet bepaalde groepen geen opvang geven", benadrukt ze.
Op Europees niveau is zo'n 70 procent van de mensen die asiel aanvraagt man. Dat geldt ook voor België specifiek. Maar voorlopig krijgen vrouwen, gezinnen en alleenstaande minderjarigen in België dus voorrang voor een opvangplek als ze asiel aanvragen. Volgens de Belgische staatssecretaris is dat nodig om te voorkomen dat kinderen "op straat moeten slapen".
België beschikt over zo'n 33.500 plekken. Maar vorig jaar waren er volgens Fedasil, de instelling die verantwoordelijk is voor de opvang, zo'n 37.000 asielaanvragen. Hoelang de ingestelde maatregel blijft gelden, is onduidelijk.
'Uitsluiting'
Mensenrechtenorganisaties benadrukten gisteren al dat de maatregel neerkomt op uitsluiting. "Dit is absoluut niet conform het internationaal of het Belgisch recht. Er moet opvang voorzien worden voor iedereen", zei de voorzitter van de Liga voor Mensenrechten gisteren tegen de VRT. De organisatie wees erop dat ook alleenstaande mannen kwetsbaar zijn voor geweld en misbruik.
Mensenrechtencommissaris Dunja Mijatovic van de Raad van Europa waarschuwt bij persbureau AP vandaag dat het besluit "serieuze gevolgen" zal hebben voor de gezondheid van asielzoekers in België en Europa. Ook maakt zij zich zorgen om de schending van mensenrechten.
Beirens wijst erop dat de Belgische Staat inmiddels meermaals dwangstommen opgelegd gekregen heeft omdat de opvang in het land tekortschiet. Het Federaal Migratiecentrum Myria meldt dat de Staat al meer dan 7000 keer is veroordeeld. "Er zijn al heel wat boetes uitgeschreven", benadrukt Beirens. Maar die dwangsommen blijven onbetaald.
Migratie na corona aangetrokken
Sinds de coronacrisis is het aantal opvangplekken volgens Beirens in België afgebouwd. Maar nu de pandemie voorbij is, trekt het aantal asielzoekers en migranten weer aan. "Sinds corona is er een toename van het aantal mensen dat hierheen komt. Dat is in Nederland en Oostenrijk ook zo", stelt Beirens. "Nu zit je met een grote kloof tussen wat er beschikbaar is aan opvangplekken en tussen de aantallen mensen die hierheen komen."
Beirens vreest dat het beleid van de staatssecretaris verregaande gevolgen zal hebben voor de asielketen in België en in buurlanden, zo ook Nederland. Minister-president Rudi Vervoort van het gewest Brussel verwacht dit ook. Op X noemde hij de plannen van De Moor zorgwekkend. Hij verwacht dat ze zullen leiden tot "een nieuwe instroom van daklozen in het Brussels gewest".
De stad Brussel kampt al langer met problemen rond de opvang. In maart werd een tentenkamp in het stadscentrum ontruimd, asielzoekers leefden daar soms maandenlang in erbarmelijke omstandigheden. Een maand daarvoor gebeurde hetzelfde al met een kantoorpand waarin honderden asielzoekers zaten.
Gevolgen voor Nederland
Beirens vreest dat met het nieuwe beleid zulke taferelen vaker zullen voorkomen. Zij verwacht namelijk niet dat de instroom van asielzoekers zal afnemen. "Wat je ziet is dat als de legale routes voor volwassenen dichtgetimmerd worden, niet-begeleide minderjarigen vaker door het gezin vooruit worden gestuurd, in de hoop dat zij wel toegang krijgen tot het systeem en hun familie kunnen laten overkomen." Beirens verwacht dan ook dat vrouwen of jongeren vaker gevaarlijke migratieroutes zullen nemen.
Dat heeft volgens haar ook gevolgen voor Nederland. Want hoewel het beleid van De Moor erop is gericht asielzoekers te ontmoedigen naar België te komen, zal de asielinstroom zich volgens Beirens verleggen naar andere Europese landen. Een waterbedeffect dus. "Een eenzijdige beslissing van België zorgt voor problemen in andere Europese landen", stelt ze. "Bovendien staat dit beleid een Europese oplossing in de weg".
