Counterdronetechnologie groeit: 'Meer belangstelling door oorlog'
Wie de oorlog in Oekraïne volgt via sociale media ziet geregeld video's van drone-aanvallen. Soms zie je een kleine consumentendrone die een explosief in een openstaande tank mikt. Nederland is natuurlijk geen oorlogsgebied, maar door zulke filmpjes groeit het bewustzijn over de potentiële dreiging van drones.
Hoe kunnen instanties en kritieke infrastructuur worden beschermd tegen onbemande vliegende toestellen? Die vraag staat vandaag centraal op een conferentie over counterdronetechnologie in Valkenburg, Zuid-Holland. Volgens organisator Unmanned Valley is het de eerste Nederlandse conferentie over dit soort technologie. "Wij denken dat de dreiging serieuzer moet worden genomen", zegt een woordvoerder.
'Zelf in elkaar schroeven'
Voor zover bekend is in Nederland nog nooit geprobeerd een aanslag te plegen met een drone. Toch hebben de organisatoren volgens experts wel degelijk een punt. "Je hoeft geen genie te zijn om uit losse onderdelen een drone in elkaar te schroeven en deze te bewapenen", zegt Wiebe de Jager van nieuwssite Dronewatch.
"Je zou kunnen zeggen: de dreiging wordt overdreven - totdat je getroffen wordt", zegt Patrick Bolder, voormalig luchtmachtofficier en defensieanalist bij denktank HCSS. "Je hebt eigenlijk geen keuze. Zeker nu de ontwikkeling van deze technologie zo hard gaat."
Verontrustend aantal luchtruimschendingen
Vorig jaar waren bij Schiphol 55 luchtruimschendingen door zogeheten unmanned aerial vehicles (UAV's). Dat was het hoogste aantal in vijf jaar tijd, meldde inspectiedienst ILT in maart in een rapport. "Het aantal drones dat zonder toestemming in het luchtverkeersgebied van Schiphol vliegt is verontrustend", staat in de conclusie.
Overigens komt het volgens dronekenner De Jager sporadisch tot botsingen. "Ik weet in Nederland één voorbeeld van een sportvliegtuig dat waarschijnlijk is geraakt door een drone met schade tot gevolg." Het probleem is vooral hinder, waar bijvoorbeeld ook traumahelikopters mee te maken krijgen.
Overheden vragen zich af: wat moeten we ermee?
Soms gebruiken criminelen drones om drugs gevangenissen in te smokkelen. Daarom zijn veel detentiecentra inmiddels uitgerust met dronedetectie-apparatuur, zegt De Jager. Counterdronetechnologie is "qua investeringen en defensie-uitgaven inmiddels misschien wel groter dan de dronesector zelf".
In de lift
Robin Radar Systems is een van de spelers op de Nederlandse markt. Het bedrijf ontwikkelt radarsystemen om UAV's maar ook vogels te signaleren. Bijvoorbeeld voor vliegvelden of windmolenparken. De onderneming levert naar eigen zeggen aan ruim dertig landen.
"We verwachten dit jaar minimaal een verdubbeling van het aantal klanten, opdrachten en verkochte radarsystemen", zegt een woordvoerder van het in Den Haag gevestigde bedrijf. "Het is vrij evident dat de oorlog in Oekraïne de belangstelling voor counter drone systemen heeft versterkt, vooral in NAVO-landen." Behalve de toegenomen geopolitieke spanningen speelt specifiek voor deze onderneming ook de opmars van groene energie een rol bij de groeispurt.
Het Haagse bedrijf is een van de medeorganisatoren van de conferentie vandaag. Op Vliegkamp Valkenburg, een voormalig militair vliegveld, komen delegaties van (lokale) overheden, universiteiten en bedrijven bijeen. Er zijn lezingen en demonstraties van apparatuur en techniek.
"Het dronevraagstuk leeft bij overheden. Die vragen zich af: wat moeten we ermee?", zegt de woordvoerder van Unmanned Valley. De stichting is een initiatief van de TU Delft en de gemeente Katwijk, en bedoeld om innovatie in de sector aan te jagen.
Nieuwe legereenheid, nieuwe systemen
Defensie is een van de instanties waar het thema hoge prioriteit heeft. Zo heeft het leger recent speciale counterdroneinstallaties aangeschaft voor bescherming tegen kleine drones tot 20 kilo. Ook is er een nieuwe luchtverdedigingseenheid opgericht speciaal voor drones, helikopters en vliegtuigen.
De nieuwe eenheid kan ook drones 'vangen', zoals wordt uitgelegd in deze video:
De marinehaven van Den Helder en alle Nederlandse vliegbases worden uitgerust met de nieuwe anti-dronesystemen. De installaties van het Israëlische defensiebedrijf Elbit Systems kunnen ook worden ingezet om civiele infrastructuur te beschermen.
"Deze systemen zijn eigenlijk de eerste die defensie heeft voor de dreiging tegen kleine drones", zegt expert Bolder. Het was volgens hem hoog tijd dat defensie ook luchtverdediging biedt tegen de kleinste categorie UAV's. Er waren al wel Patriots en Stingers, maar die zijn geschikt tegen grotere drones, raketten of vliegtuigen. Kleine drones vielen er volgens Bolder buiten, terwijl consumentendrones al grote impact kunnen hebben.
"Als bijvoorbeeld een drone zou vliegen over Vliegbasis Volkel, dan wordt het vliegverkeer stilgelegd. Terwijl je probeert zo'n toestel neer te halen kan je dus niet de nucleaire afschrikking waarmaken", verwijst hij naar de Amerikaanse kernwapens die liggen opgeslagen op deze basis.
"Zo'n drone hoeft dus niet een vernietiging aan te richten. De dreiging alleen al is een probleem."
