Bijna een miljoen volgers, maar Cestmocro verspreidt op Instagram ook misinformatie

• Zakaria Taouss

  redacteur Nieuws en Co

• Tobias van der Valk

  redacteur Nieuws en Co

Cestmocro begon in 2017 met vooral grappige video's en memes, maar inmiddels focust het zich bijna volledig op het nieuws. De beheerder van de Instagrampagina, van wie de identiteit onbekend is, plaatst een selectie van nieuwsberichten van onder meer RTL Nieuws, CNN en de NOS. De berichten worden geplaatst met een serie foto's waaronder een ingekorte tekst staat die gekopieerd is uit het originele nieuwsbericht.

"Het is rauw en ongecensureerd. Het zijn nieuwsitems die echt op een heel korte en bondige manier gebracht worden. Dat spreekt jongeren aan", zegt jongerenwerker Jerrol Lashley. Hij ziet dat veel jongeren in zijn omgeving de pagina volgen. Zo ook de 16-jarige Owen: "Ze laten vaak goed beeld erbij zien en ze vertellen het verhaal goed", zegt hij.

"Jongeren hebben het gevoel dat ze hier meer verschillende dingen kunnen vinden dan bij het reguliere nieuws", vult Lashley aan. Maar ook het serieuze nieuws trekt de aandacht, zegt Owen. "Ik vind nieuws belangrijk. Dat als er oorlog in een ander land is, dat ik dat meekrijg."

De populariteit van Cestmocro werd ook opgemerkt door socialmediaonderzoeker Amber van der Wal. Zij deed specifiek onderzoek naar de pagina. "Het zijn korte berichten, erg visueel en het gaat om onderwerpen die jongeren interesseren", zegt zij. "Een andere belangrijke aantrekkingskracht is dat Cestmocro ongefilterd en niet gemodereerd is." En daar wringt het nog weleens.

Er verschijnt namelijk regelmatig schokkende content op de pagina. Bijvoorbeeld een video van een verwarde man die op een dak loopt en overmeesterd wordt door de politie. Of een filmpje van een automobilist die op hoge snelheid tegen een vangrail rijdt met het bijschrift: 'Jongen speelt GTA in real life', verwijzend naar een videogame waar geweld in voorkomt.

Ook worden soms berichten geplaatst die niet kloppen. Zo ontstond er in maart ophef over een bericht dat Cestmocro in aangepaste vorm overnam van Hart van Nederland. Daarin suggereert een moeder dat kinderen in groep 1 over masturbatie leren. Dat bleek niet waar te zijn. Volgens Van der Wal is dit zorgelijk. "Ze willen de snelste zijn. Daardoor wordt er ook weleens nieuws gedeeld dat niet klopt."

Wie er achter de Instagrampagina zit(ten) is niet bekend. De makers van dit artikel hebben Cestmocro gevraagd om een reactie, maar die niet gekregen.

Daarnaast staan onder de posts van Cestmocro de nodige haatreacties, die niet gemodereerd worden. Vooral bij gevoelige onderwerpen zoals de oorlog in Oekraïne, het klimaat of lhbti-rechten zijn de reacties fel. Zo is de meest gelezen reactie op een recent bericht over een klimaatactie: "Als mijn kind naar 't ziekenhuis moet en de weg wordt geblokt door achterlijke activisten dan is 't kiezen of delen: aan de kant of eroverheen. Soms moet je doden om te overleven." En bij een post over vlucht MH17 worden volop ongefundeerde complottheorieën gedeeld.

Ondanks het grote succes, is het dus niet bekend wie achter Cestmocro zit. Dat is volgens onderzoeker Van der Wal problematisch. Vooral ook omdat de pagina regelmatig de grens opzoekt. "Er is niemand aansprakelijk. Er is ook geen journalistieke code. Als er verkeerde informatie wordt gedeeld, kun je ze heel moeilijk bereiken om te vragen of het aangepast kan worden."

De invloed van pagina's als Cestmocro is groot. "Sociale media zijn de meest gebruikte nieuwsbron voor jongeren", zegt Susan Vermeer van de Universiteit van Amsterdam. Zij doet onderzoek naar nieuwsgebruik onder Nederlandse jongeren. "We zagen in ons onderzoek dat Instagram met 75 procent de meest gebruikte nieuwsbron is. Daarna volgen TikTok met 47 procent en YouTube met 40 procent." Zij deelt daarom de zorgen van Van der Wal. "Ze houden zich minder aan journalistieke waarden. Dat is bij een platform als NOS Stories anders."

Niet alleen misinformatie

Hoewel de werkwijze van Cestmocro kritische vragen oproept, benadrukt Van der Wal dat de pagina ook dingen wel goed doet: "Het is niet zo dat ze alleen misinformatie delen. En het is mooi dat jongeren op deze manier nieuws tot zich nemen." Dat vindt ook Susan Vermeer: "Je kan zeggen dat het een goede toevoeging is. Ze betrekken jongeren bij het nieuws. Ze zouden wel meer kunnen doen om jongeren aan te moedigen ook door te lezen."

Daarnaast hebben de meeste gebruikers wel door dat ze dit soort pagina's niet te serieus moeten nemen, zegt Van der Wal. "De meeste jongeren zijn nuchter en kunnen goed navigeren door social media."