Oud-rebellenleider lanceert verzetsbeweging in Niger, wil president terug
Bijna twee weken na de staatsgreep in Niger heeft een invloedrijke politicus een verzetsbeweging gelanceerd in het West-Afrikaanse land. De voormalige Toeareg-rebellenleider en oud-minister Rhissa Ag Boula heeft de Raad van Verzet voor de Republiek (CRR) uitgeroepen, een anti-coupbeweging die wil dat de democratisch gekozen president Bazoum terugkeert als leider van het land.
"Niger is het slachtoffer van een tragedie die is georkestreerd door mensen die zijn belast met de bescherming van het land", stelt Ag Boula in een verklaring die vandaag rondgaat op internet. Bazoum werd op 26 juli afgezet door de chef van zijn presidentiële garde, die de steun heeft van het leger.
Sindsdien wordt hij gegijzeld in het presidentieel paleis, zo schreef hij vorige week in een opiniestuk in The Washington Post. Zijn partij, de PNDS-Tarayya, gaf vandaag in een persverklaring een update over zijn toestand. Bazoum zou met zijn gezin onder "wrede" en "inhumane" omstandigheden worden vastgehouden in zijn huis. Zo zou het gezin zijn afgesloten van water en stroom, is er geen toegang tot artsen en raakt het voedsel op.
De CRR van Rhissa Ag Boula wil Bazoum snel weer in het zadel en daarbij "alle benodigde middelen gebruiken om een einde te maken aan deze valse praktijk van het in twijfel trekken van de beslissingen van het volk door corrupte en onverantwoordelijke militairen".
Tot nu toe bepaalden beelden van uitgelaten aanhangers van de junta het beeld. Afgelopen zondag, aan de vooravond van het verstrijken van het Ecowas-ultimatum, wisten de militairen bijna 30.000 mensen bijeen te krijgen in het grootste stadion van het land. Een delegatie van de junta kwam onder luid applaus en gejuich het stadion binnen. Generaal Toumba gaf een toespraak en hekelde iedereen die "in de schaduw loert" en "plannen beraamt tegen de opmars van Niger".
Instabiliteit
Met de nieuwe beweging van Ag Boula, waar meerdere politici zich bij zouden hebben aangesloten, groeit de dreiging van interne conflicten in Niger. Bekend is dat Ag Boula veel invloed heeft onder de Toearegs, die het zakelijke en politieke leven in het noorden van het land domineren. Zonder hun steun zal de junta moeilijk gebied buiten hoofdstad Niamey onder controle kunnen krijgen.
Ag Boula speelde als rebellenleider rond de eeuwwisseling een belangrijke rol bij de opstanden van de nomadische bevolkingsgroep tegen de Nigerese overheid. De Toearegs eisten destijds meer geld voor sociale en economische ontwikkeling in Noord-Niger.
Sinds de coup van 26 juli wordt er internationale druk uitgeoefend op de militaire leiding van Niger om de afgezette president Bazoum terug te laten keren in zijn functie. Het West-Afrikaanse samenwerkingsverband Ecowas had gedreigd met militair ingrijpen als de staatsgreep niet uiterlijk dinsdag zou zijn teruggedraaid.
De junta gaf daar geen gehoor aan en sloot het luchtruim boven Niger. Morgen spreken de West-Afrikaanse landen weer over de situatie, in buurland Nigeria. Algerije heeft zich eerder al fel uitgesproken tegen elke vorm van militaire interventie.
De junta in Niger weigert in gesprek te gaan met bemiddelaars van de Verenigde Naties, de Afrikaanse Unie en Ecowas. In een brief wijst het militaire bestuur een bezoek van de hand vanwege "veiligheidsredenen in deze dreigende atmosfeer".
De diplomaten hadden Niger gisteren willen bezoeken, in navolging van de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken die maandag op bezoek was in hoofdstad Niamey.
Wel bezoek uit Mali en Burkina Faso
Ondertussen gaat de junta door met het aanwijzen van nieuwe bewindspersonen. Eerder deze week werd econoom Lamine Zein al gepresenteerd als nieuwe premier. Inmiddels zijn er ook nieuwe ministers naar voren geschoven. Daarnaast hebben leden van de junta's van Mali en Burkino Faso deze week een bezoek gebracht aan Niger om hun steun uit te spreken aan de coupplegers.
Ook voor het Westen staat er in Niger veel op het spel. Het West-Afrikaanse land werd langere tijd als relatief democratisch beschouwd en gold mede daarom als betrouwbare bondgenoot in de strijd tegen islamitische opstandelingen in de Sahel-regio. Tot de staatsgreep waren in Niger duizenden Amerikaanse en West-Europese militairen actief. Hoe hun toekomst in het land eruitziet, is ongewis.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Blinken, heeft gisteren telefonisch contact gehad met de afgezette president Bazoum, zo maakte zijn departement vandaag bekend. Blinken benadrukte dat de VS zich inzet "voor het herstel van de democratische en grondwettelijke orde" in Niger. Onderminister Nuland mocht Bazoum maandag desgevraagd niet zien.
