Abortusklinieken zien vaker jonge vrouwen die anticonceptie wantrouwen

• Sumeyye Ersoy
• David van Hulzen

Jonge vrouwen die natuurlijke anticonceptiemethoden gebruiken melden zich steeds vaker bij de abortuskliniek met een ongeplande zwangerschap. Dat zegt het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGVA) tegen NOS Stories.

"Het gaat dan bijvoorbeeld om meiden die nog geen kind willen, via een app bijhouden wanneer ze vruchtbaar zijn en verder geen andere vorm van anticonceptie gebruiken. En dan gaat het weleens mis", zegt voorzitter Raïna Brethouwer.

Harde cijfers ontbreken, maar de NGVA baseert zich op signalen van verschillende abortusklinieken uit het land. "Het gaat vooral om vrouwen tussen de 18 en 28 jaar. Maar we zien ook steeds vaker jonge meiden. De toename lijkt samen te gaan met een zogenaamde hormonenfobie."

NOS Stories sprak met jongeren die hormonen verruilden voor 'natuurlijke anticonceptie':

Met 'natuurlijke anticonceptie' wordt vaak verwezen naar vormen van anticonceptie waarbij niets aan het lichaam wordt toegevoegd, dus geen pil of (hormoon)spiraal. In plaats daarvan gaat het om het nauwlettend bijhouden van de natuurlijke cyclus door onder andere temperatuurmeting.

De 24-jarige Lise wil nooit meer anders, zij verruilde de pil voor een thermometer. "Ik vind het heel fijn om op deze manier mijn lichaam te leren kennen. Ik heb inmiddels ook zelf door wanneer mijn vruchtbare dagen zijn en als ik dan de app check bevestigt die dat ook."

Maar zowel gynaecologen als de producent van de populaire thermometer Daysy waarschuwen. "Het berekenen van vruchtbare dagen is eigenlijk een methode voor mensen met een kinderwens. Het is niet ontworpen als anticonceptie en zo zou ik het dus ook niet noemen", zegt gynaecoloog Arianne Lim van het Maastricht UMC. "De kans om zwanger te worden met deze methode is ook echt een stuk groter."

Het Nederlands Huisartsen Genootschap gaat uit van de volgende richtlijn:

Uit onderzoek blijkt dat de kans op een zwangerschap 0,2 procent is bij een hormoonspiraal. Bij de pil is dat 0,3 procent als die precies wordt gebruikt als voorgeschreven. Anders verhoogt bij de pil het risico op een zwangerschap naar 9 procent, aldus de onderzoeken waar het NHG zich op baseert.

Bij de zogenaamde natuurlijke methodes is de kans op een zwangerschap bij 'perfect gebruik' hoger. Zo is dat bij de kalendermethode 5 procent en bij de ovulatiemethode (het meten van het cervixslijm) 3 procent. Wanneer deze methodes gecombineerd worden (symptothermaal) is de kans bij perfect gebruik een stuk lager, namelijk 0,4 procent. Maar omdat het moeilijk is om deze methodes helemaal correct uit te voeren, loopt in de praktijk bij alle drie de kans op tot 24 procent, aldus het NHG.

Vooral jongeren lopen risico, zegt onder meer Rutgers, kenniscentrum seksualiteit. Zij hebben vaak nog geen regelmatige menstruatie, zijn erg vruchtbaar en nee zeggen tegen onbeschermde seks in de vruchtbare periode lukt alleen als je sterk in je schoenen staat.

Hormonenfobie

Maar waarom nemen jongeren die nog niet klaar zijn voor kinderen zulke grote risico's? Zowel het NGVA als Rutgers wijzen op het negatieve imago dat de pil vooral op TikTok en Instagram gekregen heeft: "Jongeren halen grotendeels hun informatie van sociale media. Daar worden persoonlijke ervaringen en meningen gedeeld, maar ook misvattingen en misinformatie", waarschuwt Ingvil De Haan, programmamedewerker anticonceptie bij Rutgers.

En inderdaad, op TikTok worden jongeren onder hashtags als natuurlijke anticonceptie, hormonale anticonceptie en neutrale anticonceptie al snel overspoeld door berichten van vrouwen die vertellen waarom je eerder vandaag dan morgen zou moeten stoppen met vooral de pil. Een "hormonenfobie", noemt de NVGA het. Rutgers ziet raakvlakken met de al langer bestaande trend van zo natuurlijk mogelijk leven: "Zonder kunstmatige stoffen in voeding en dergelijke".

Ook Lise vertelt op sociale media over haar positieve ervaringen met natuurlijke anticonceptie. "Ik wilde geen hormonen meer in mijn lichaam. Ik heb van alles gebruikt. De pil, een spiraal. Mentaal deed dat veel met mij, ik werd er vlak en somber van. Toen ik ermee stopte merkte ik dat het door de anticonceptie kwam. Want ik werd weer mezelf."

Ze raadt het alleen niet iedereen aan: "Ik snap heel goed dat je dit niet zou moeten doen als je heel jong bent. Je leven moet stabiel zijn en je moet er elke dag mee aan de slag. Ik zit in een stabiele relatie, ben al wat ouder en ben me bewust van de eventuele gevolgen." Die ze overigens niet voor lief neemt. "Als ik nu zwanger zou zijn, dan zou ik als eerste een abortus overwegen."

Ook al kunnen natuurlijke methoden voor sommige vrouwen werken, experts adviseren toch om anticonceptiemiddelen als de pil, spiraal of condoom te gebruiken. "Er zijn zo veel verschillende opties. Wat voor de een werkt, kan voor de ander minder goed werken. Maar het is een kwestie van uitproberen en kijken naar wat bij jou past", zegt Lim. "Wil je op de meest betrouwbare manier een zwangerschap voorkomen, dan is (hormonale) anticonceptie toch echt de beste optie."