EU kan rekenen op steun sector voor plan onmisbare chipindustrie
De Europese Unie moet zich de komende jaren zien staande te houden in dé geopolitieke machtsstrijd van dit moment: wie heeft de beste computerchips? Wie die heeft, heeft de digitale en militaire macht. Vandaag stemt het Europees Parlement over een wet die Europa's positie moet verstevigen met miljardeninvesteringen.
Want investeren, dat gebeurt wereldwijd. Het gaat om vele tientallen miljarden euro's. Niet alleen in de EU, maar ook in bijvoorbeeld de VS, China en Japan. Het besef van urgentie wordt breed gedeeld.
"Dit is superbelangrijk voor Europa", zegt Luc Van den Hove, ceo van het toonaangevende onderzoeksinstituut Imec in Leuven. "Er moet een sterk plan worden uitgebouwd, naast wat de VS en Azië doen, zodat Europa binnen de hele chipketen zijn positie versterkt."
De nieuwe wet kan rekenen op steun in Nederland, komt naar voren uit een rondgang langs Nederlandse bedrijven in de chipindustrie. "Het feit dat de wet er is, is een hele goede ontwikkeling," zegt Maurice Geraets, uitvoerend directeur bij chipfabrikant NXP. "We hebben een wereldbeeld opgebouwd waarin iedereen aardig voor elkaar is, maar die wereld is een illusie, dus het is verstandig dat Europa meer in deze cruciale industrie wil investeren."
Nog voordat de wet, de Chips Act, helemaal af is, gebeurt er al veel. Het meest in het oog springend is de bouw door chipmaker Intel van nieuwe fabrieken ter waarde van tientallen miljarden euro's in Duitsland, in ruil voor miljardensteun van de regering. In Frankrijk komt er ook een fabriek waar miljarden mee gemoeid zijn. Het is een van de zogeheten 'pijlers' van de wet.
Grotere rol in chipsector wereldwijd
De EU wil minder afhankelijk worden van andere delen van de wereld, waar nu verreweg de meeste chipproductie plaatsvindt. Sterker nog: de EU wil een grotere punt uit de wereldwijde chiptaart, 20 procent van de markt is het doel, meer dan een verdubbeling. Of dat haalbaar is, is maar zeer de vraag. Zeker omdat andere delen van de wereld ook flink investeren.
Verder wil de EU bij een nieuw chiptekort kunnen ingrijpen, door bijvoorbeeld fabrieken te vragen om bepaalde productie voorrang te geven.
Daarnaast focust de wet op innovatie, onderzoek, onderwijs en ruimte creëren om nieuwe types chips te testen. De EU rekent alles bij elkaar op 43 miljard euro aan overheidsinvesteringen, waarvan een derde vanuit de EU zelf komt. De rest moet worden opgebracht door de lidstaten.
In deze video leggen we uit dat Europa ook met de Chips Act afhankelijk blijft van andere delen van de wereld, met name van Taiwan:
NXP is niet van plan om extra fabrieken in Europa te bouwen. Het bedrijf wil inzetten op meer onderzoek. Geraets benadrukt wel dat van tevoren niet zeker is of een bedrijf ook geld krijgt op basis van de Chips Act.
Chipmachinemaker ASML, dat alleen schriftelijk wil reageren op vragen, noemt de nieuwe wet "erkenning" van de noodzaak om meer productiecapaciteit in Europa te bouwen. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld testproductie en chipontwerp.
Momentum creëren
Ivo Raaijmakers, jarenlang de technische baas bij ASM en sinds vorig jaar adviseur van het bestuur, hoopt dat de wet vooral momentum creëert. "Het is het startpunt om in Europa weer geavanceerde fabrieken te krijgen en sterktes op te bouwen." ASM stond samen met Philips aan de wieg van ASML.
Overigens mag het van Hamed Sadeghian, ceo van Nearfield Instruments, wel wat sneller gaan met de wetgeving. Zijn bedrijf is nog jong: het is in 2016 ontstaan en richt zich op het controleren van het productieproces van geavanceerde chips.
Maakt dit alles Europa echt onafhankelijker? Het kan nog jaren duren voordat dat duidelijk wordt. Wat ASML betreft moet er uiteindelijk sprake zijn van "gezonde wederzijdse afhankelijkheid". En daar is het bedrijf zelf voor Europa het beste voorbeeld van.