Italiaanse regering wil kweekvlees verbieden: 'Past niet bij onze cultuur'

• Heleen D'Haens

  correspondent Italië

Terwijl de Nederlandse regering vorig jaar besloot om tientallen miljoenen te investeren in onderzoek naar kweekvlees, gaat Italië juist op de rem staan. "Producten uit een laboratorium garanderen geen kwaliteit, geen welzijn en ze garanderen niet de bescherming van onze cultuur en onze traditie", vindt de conservatieve Italiaanse minister van Landbouw Lollobrigida.

Van commercieel kweekvlees is in Europa nog geen sprake. Toch kwam de rechts-conservatieve regering van premier Meloni nu al met een wetsvoorstel dat de productie, verkoop en import ervan in Italië moet verbieden. De landbouwlobby is tevreden. Wetenschappers noemen het voorstel kortzichtig.

Steeds meer nood aan vlees

Kweekvlees wordt in Italiaanse media ook wel carne sintetica genoemd: synthetisch vlees. "Maar dat is het niet," verduidelijkt Stefano Biressi, biotechnoloog aan de Universiteit van Trento. "We nemen stamcellen van een dier, die we vervolgens buiten dat dier laten vermenigvuldigen tot spier- of vetweefsel. Wat je uiteindelijk krijgt is dus geen synthetisch, maar een dierlijk product."

Zijn universiteit is een van de weinige wetenschappelijke instellingen in Italië waar onderzoek wordt gedaan naar kweekvlees. "De wereldbevolking groeit. Uit alle schattingen blijkt dat we de komende decennia steeds meer dierlijke producten nodig zullen hebben. De productie van kweekvlees is nu nog niet aan de orde, maar kan op termijn een oplossing zijn voor het dierenwelzijn en voor het klimaatprobleem", denkt hij.

Biressi verzet zich hevig tegen het voorstel om kweekvlees te verbieden. "Het is niet zo dat wij tegen traditioneel vlees zijn", verduidelijkt hij. "Kweekvlees is een alternatief product. De consument heeft nog steeds de keuze. Maar door het bij voorbaat te verbieden, voldoet de regering aan de wil van een kleine groep mensen zonder rekening te houden met de hele wereldbevolking."

Die "kleine groep mensen", daarmee doelt Biressi op de Italiaanse landbouworganisatie Coldiretti. De machtige lobbyisten organiseerden verschillende petities tegen kweekvlees. Daarmee zetten ze lokale bestuurders onder druk, die op hun beurt de regering beïnvloedden. Coldiretti beweerde in zijn campagne steevast dat kweekvlees slecht is voor de gezondheid, maar studies die dat bevestigen zijn er niet.

Toch blijken veel Italianen sceptisch over de mogelijkheid van vlees uit een laboratorium. Peilingbureau Termometro Politico becijferde dat ruim 67 procent van de bevolking het eens is met het voornemen van de regering om kweekvlees te verbieden. Tegenstanders vrezen zowel schadelijke effecten voor de gezondheid als negatieve gevolgen voor de landbouwindustrie.

Voor kweekvlees in Europa verkocht mag worden, moet hoe dan ook nog uitgebreid onderzoek gebeuren door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid, die alle nieuwe voedselproducten op de Europese markt beoordeelt. Dat proces duurt doorgaans tenminste anderhalf jaar en is in het geval van kweekvlees nog niet begonnen. Wel is laboratoriumvlees in Singapore al verkrijgbaar sinds 2020, en in de VS sinds 2022.

Slecht voor de economie

Of het Italiaanse verbod er echt komt, is niet zeker. Het wetsvoorstel moet nog goedgekeurd worden door het Italiaanse parlement, wat doorgaans een lang proces is. "Maar wij snappen totaal niet waarom de minister hier nu mee komt", zegt Biressi.

Terwijl de regering de landbouwsector wil beschermen, vreest de biotechnoloog dat een kweekvleesverbod op de lange termijn de Italiaanse economie juist zal schaden. "Niet alleen Nederland, maar heel veel landen investeren sterk in deze sector. Daar zit een enorm potentieel. Als ons land dit product als enige ter wereld verbiedt, plaatsen we onszelf buiten een wereldwijde markt waarin veel geld zal omgaan."

Omdat de onderzoekers in Trento geen vlees produceren dat voor consumptie bedoeld is, zou het onderzoek van professor Biressi vrijgesteld zijn van een eventueel verbod. "Toch merken we nu al de gevolgen," zegt hij. "Veel meer dan in Nederland zijn we in Italië afhankelijk van private fondsen. Als ons onderzoek hier niet gecommercialiseerd kan worden, wordt het voor investeerders veel minder interessant."

De contacten met mogelijke geldschieters zag hij de laatste maanden vertragen. Omdat de twee doctoraalstudenten in zijn onderzoeksgroep vrezen voor hun werkzekerheid hebben zij besloten om vanaf september een baan aan te nemen in Noord-Europa. "De regering zegt dat ze Italië wil beschermen, maar dit wetsvoorstel is in alle opzichten kortzichtig," vindt Biressi. "Als het verbod er komt, wordt dat op de lange termijn een groot probleem."