Energiesysteem van de toekomst kost veel ruimte

Nederland gaat meer werk maken van energiebesparing en zoveel mogelijk zijn eigen energie opwekken, met behulp van zonne-, wind- en kernenergie. Het Rijk gaat veel meer dan de afgelopen decennia de regie bij de energievoorziening pakken. Daarbij geldt het jaar 2050 als uitgangspunt, omdat Nederland dan klimaatneutraal moet zijn. Om dit te bereiken is het streven om het elektriciteitssysteem al in 2035 vrij van kooldioxide-emissies te krijgen.

Dat heeft minister Jetten van Klimaat aangekondigd op een nieuwe 'klimaatpersconferentie'. In april gaf hij ook al zo'n persconferentie, en hij wil dat de komende tijd vaker gaan doen om de strategie van het kabinet op energiegebied te verkopen. Daarin, en in het bijbehorende Programma Energiehoofdstructuur staat hoe het energiesysteem van de toekomst eruit kan zien en wat ervoor nodig is.

Zowel voor duurzame energie als voor de opslag ervan voor als er geen zon of wind is, is ruimte nodig. Maar die is beperkt, omdat er in Nederland ook ruimte nodig is voor woningbouw, bedrijven, natuur en landbouw. "Daarom is het belangrijk dat we als kabinet nu alvast de ruimte reserveren die nodig is", aldus Jetten.

Groene waterstof

"Daarbij gaan we zoveel mogelijk gebruik maken van de huidige fossiele locaties. Op de plek waar dan vroeger een kolencentrale stond, kan straks een duurzame centrale of opslag komen." Bij de extra ruimte die nodig is, wil het kabinet "het in één keer goed doen, zodat we niet om de vijf jaar weer langs moeten komen met nieuwe uitbreidingsplannen." Dat zal soms 'schuren', erkent Jetten.

Als voorbeeld noemt hij de plannen met groene waterstof. Voor de import daarvan zijn opslagterminals nodig. En voor een deel wordt die waterstof gemaakt met groene windstroom uit de Noordzee. "Dat vraagt flinke hectares in de havens. We gaan nu met de havenbedrijven goed kijken op welke plekken die waterstof het beste kan worden ingepast." Dat betekent dat andere bedrijven te horen kunnen krijgen dat ze zich elders moeten vestigen.

Aantal rondjes om de aarde

Daarnaast is er veel extra energie-infrastructuur nodig. Jetten: "We zullen een aantal keer rond de aarde moeten in extra kabels om die groene stroom overal op de juiste plek te krijgen." In de plannen gaat het ook over de inzet van grote batterijen om duurzame energie in op te slaan - ook daar is ruimte voor nodig. Het Rijk en de provincies maken samen met de netbeheerders volgend jaar afspraken over de locaties.

Om het duurzame energiesysteem te laten slagen, is de komende jaren dus een grote verbouwing nodig. In documenten die naar de Kamer zijn gestuurd staan kaartjes, waarop aangegeven is waar elementen van het nieuwe energiesysteem kunnen komen. Het kabinet wil daar met betrokken partijen eerst nog over praten.