India en de Verenigde Staten gaan breed samenwerken in 'strategisch partnerschap'

• Devi Boerema

De band tussen de Verenigde Staten en India is sterker en dynamischer dan ooit. President Biden heeft dat gezegd aan het einde van het bezoek van de Indiase premier Modi. De landen hebben diverse overeenkomsten getekend, onder meer op het gebied van handel en defensie.

In India wonen ruim 1,3 miljard mensen, het hoogste inwonertal ter wereld. In de komende jaren zal India een plek innemen in de top drie van de grootste economieën. Dat maakt het land voor Amerika een steeds aantrekkelijkere partner.

De landen gaan samen onder meer bewapende drones en geavanceerde telecommunicatie ontwikkelen. Ook willen ze samen optrekken op het gebied van AI-technologie en de bevoorradingsketen van halfgeleiders. Opvallend is de overeenkomst tussen General Electrics en Hindustan Aeronautics voor de bouw van motoren voor gevechtsvliegtuigen. Deze technologie deelt de VS maar met enkele andere landen.

Er zitten wel scherpe randjes aan het partnerschap. Tijdens het bezoek van Modi aan Washington is nauwelijks over de verslechterende mensenrechtensituatie in India gepraat. Ook over de handel van India met Rusland en de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne is nauwelijks openlijk gesproken.

Geen bondgenootschap, maar partnerschap

Het staatsbezoek van de Modi aan de Verenigde Staten heeft laten zien hoe belangrijk India is voor de buitenlandstrategie van de Amerikanen. Terwijl de spanningen tussen Amerika en China oplopen, willen de Amerikanen zeker weten dat ze voor steun in Azië op India kunnen rekenen.

Analisten waarschuwden vooraf voor al te hoge verwachtingen. Want terwijl Modi sprak over een nieuw hoofdstuk in het strategische partnerschap, loopt de olie- en kunstmestimport vanuit Rusland gewoon door.

Tekenend is dat Modi niet over een bondgenootschap spreekt. Sinds India onafhankelijk werd van de Britten in 1947, vaart het een politiek neutrale koers. Het land weigert partij te kiezen als er spanningen zijn tussen de VS en Rusland en inzake Oekraïne houdt India zich op de vlakte.

Modi was niet altijd een welkome gast in de VS. Washington hield hem verantwoordelijk voor de rellen in de deelstaat Gujarat waarbij in 2002 meer dan 1000 mensen (vooral moslims) om het leven kwamen. Modi was destijds de belangrijkste bestuurder van Gujarat. Toen Modi in 2014 premier werd van India, werd de Amerikaanse ban opgeheven.

Tijdens het staatsbezoek van Modi aan de VS, dat met een yogasessie op het gazon van het VN-gebouw in New York begon, klonken er kritische stemmen over schending van mensenrechten in India, met name over de discriminatie van de moslimminderheid. Modi toonde zich "verbaasd" over de kritiek. Volgens hem is er in India "absoluut geen ruimte" voor discriminatie. Mensenrechtenorganisaties beschuldigen Modi en zijn partij er verder van dat ze het gewelddadige Hindoe-nationalisme aanwakkeren.

Was Modi jarenlang voor de VS een paria, nu mocht Modi een gezamenlijke sessie van het Amerikaanse Congres toespreken. Deze eer kregen eerder alleen leiders als Mandela, Churchill en Zelensky.