Klokkenluider Daniel Ellsberg (92) die Pentagon Papers lekte overleden
Daniel Ellsberg, de klokkenluider die de zogenoemde Pentagon Papers naar buiten bracht, is op 92-jarige leeftijd overleden. Eerder dit jaar werd alvleesklierkanker bij hem vastgesteld.
De Pentagon Papers waren duizenden geheime documenten over de oorlog in Vietnam. Daaruit bleek dat opeenvolgende Amerikaanse presidenten hadden gelogen over het verloop van de oorlog. Ze verzwegen voor het Amerikaanse volk dat de oorlog niet te winnen was, voerden de strijd op en logen over de gebeurtenissen op het slagveld. Publicatie van de Pentagon Papers leidde indirect tot de val van president Nixon.
Vietnamoorlog
Ellsberg werkte onder meer als militair analist voor het Pentagon. Hij diende in Vietnam en moest, in de eerste helft van de jaren 60, aan de regering rapporteren over het verloop van de oorlog. Ellsberg kwam tot de conclusie dat de strijd niet te winnen was. In de jaren daarna stuurde de VS, tegen beter weten in, alleen maar meer manschappen naar Vietnam en werd de uitzichtloze strijd opgevoerd.
De Pentagon Papers werden samengesteld in opdracht van het Amerikaanse ministerie van Defensie, onder leiding van minister van defensie Robert McNamara. Hij wilde alle politieke en militaire acties in Vietnam tussen 1947 en 1967 archiveren in een geheim rapport. Daaruit kwam naar voren dat het Witte Huis jarenlang had gelogen over de toenemende Amerikaanse betrokkenheid. Ellsberg was een van de analisten die meeschreven aan het rapport.
In een memo in het rapport worden de motieven van president Johnson (1963-1969) om in Vietnam actief te blijven opgesomd: "70 procent om een nederlaag voor de VS te vermijden, 20 procent om Zuid-Vietnam uit Chinese handen te houden en 10 procent om te vechten voor vrijheid en een beter leven voor het Zuid-Vietnamese volk".
Ook over het hoge aantal dode en gewonde militairen en slachtoffers aan Vietnamese kant werd gelogen in een poging om de steun van het Amerikaanse volk voor de oorlog niet te verliezen.
Nixons aftreden
In de Pentagon Papers werd ook beschreven hoe de VS in 1965 Laos en Cambodja betrok in het conflict. De VS bombardeerde de buurlanden van Vietnam in operatie Rolling Thunder om zo de Vietcong te bestrijden. Er werden net zoveel bommen afgegooid als in de hele Tweede Wereldoorlog. Ook dit werd door de Amerikaanse regering verzwegen.
The New York Times publiceerde zijn stuk over de Pentagon Papers in 1971. President Nixon was woedend en beschuldigde Ellsberg van spionage, maar de rechtszaak tegen hem liep op niets uit.
Henry Kissinger, de veiligheidsadviseur van president Nixon, noemde Ellsberg de gevaarlijkste man van de VS die "koste wat kost moest worden gestopt".
Ellsberg werd regelmatig afgeluisterd en de CIA probeerde bij zijn medische dossier te komen door in te breken bij zijn psychiater.
De groep die dat probeerde, bijgenaamd 'de loodgieters', was later ook bij betrokken bij het Watergate-schandaal waardoor Nixon in 1974 tot aftreden werd gedwongen.
In zijn latere leven was Ellsberg vredesactivist. Hij sprak zich uit tegen oorlogen in onder meer Irak en Afghanistan.
