Oppositie wil nu actie tegen armoede, kabinet verwijst naar Prinsjesdag

Er moet snel meer gebeuren aan armoedebestrijding. Dat was de boodschap van de oppositie aan kabinet en coalitie in het debat over de Voorjaarsnota, de jaarlijkse bijstelling van de Rijksbegroting. Maar het kabinet houdt het eigen tempo aan, was het antwoord van minister Kaag.

De PvdA en GroenLinks willen dat het kabinet nog voor de zomer met "een stevig, sociaal pakket" komt tegen armoede. Zo niet, dan stemmen ze tegen de maatregelen uit de Voorjaarsnota. "Een fatsoenlijk inkomen voor iedereen zou de belangrijkste opdracht moeten zijn", zei PvdA-leider Attje Kuiken. "Het moment is nu", zei Jesse Klaver van GroenLinks.

De twee linkse partijen gebruiken hierbij hun positie in de Eerste Kamer, waar de coalitie geen meerderheid heeft. Zonder steun van PvdA en GroenLinks kan het kabinet in de senaat eigenlijk alleen met steun van de BBB een meerderheid krijgen.\

Ook die partij vindt dat er snel meer nodig is voor de koopkracht. "In ons gave landje leven bijna een miljoen mensen in armoede", zei BBB-leider Caroline van der Plas. "Of tenminste, daar gaan we naartoe." Net als PvdA en GroenLinks vindt BBB dat grote bedrijven en vermogende mensen zwaarder belast mogen worden om de koopkracht te stutten.

Maar minister Kaag van Financiën komt pas met maatregelen komt op Prinsjesdag in september. "Het kabinet wil echt voorkomen dat meer mensen in armoede komen. Maar wij wegen alles en dat doen we in augustus." Kaag verwees daarbij ramingen over de koopkracht die er tegen die tijd zijn. Het dreigement van tegenstemmen in de Eerste Kamer legde ze naast zich neer.

Onbetaalbaar

PVV-Kamerlid Tony van Dijck stelde eerder in het debat dat Nederland "onbetaalbaar" wordt voor veel mensen. Volgens hem moet de energiebelasting omlaag, de belasting op boodschappen ook en kan er flink bezuinigd worden op de asielopvang.

En er moet ook aandacht zijn voor de middenklasse, zeiden twee andere oppositiepartijen aan de rechterkant. "Je praat niet alleen over de laagste inkomens, maar ook over werkende armen", zei JA21-leider Joost Eerdmans. "De middeninkomens", haalde SGP'er Chris Stoffer aan. "Regelmatig verschijnen er berichten dat zij het niet meer redden."

SP-leider Lilian Marijnissen maakte er een punt van dat grote bedrijven, bijvoorbeeld supermarktconcerns "de hoogste winsten ooit" maken, terwijl gewone burgers lijden onder de inflatie. "Wat gaat de minister daar aan doen?"

Graaiflatie

Kaag wilde niet meegaan met het woord "graaiflatie" van Marijnissen, maar zei dat het wel haar aandacht had. "Excessieve winsten in tijden van hoge inflatie, dat doet zeker de wenkbrauwen fronsen."

De minister zei dat nog wordt gekeken of bedrijven echt iets te verwijten valt, maar mogelijke maatregelen worden tegelijk geïnventariseerd. "Ook dat willen we in augustus bespreken."

Ontwikkelingshulp

Tijdens die onderhandelingen over de begroting van volgend jaar gaat Kaag ook "welwillend kijken" of geld voor ontwikkelingssamenwerking naar voren kan worden gehaald. Dat budget wordt dit jaar flink geraakt omdat het wordt gebruikt voor asielopvang en er komen "uitzonderlijk" veel asielzoekers naar Nederland. Een deel van de Kamer was daar kritisch op.

Minister Kaag begrijpt die kritiek en gaat kijken of er ruimte is om bedragen te schuiven, zodat er meer geld overblijft voor daadwerkelijke ontwikkelingshulp. "Maar het kan niet ten koste gaan van andere plannen", benadrukte ze.

Geen gratis geld

In de Voorjaarsnota heeft het kabinet de eerste stappen gezet richting bezuinigen en daar complimenteerde de VVD-fractie Kaag mee. Kamerlid Eelco Heinen: "De knop is om na jaren van uitgeven. Langzaam keert het besef terug dat gratis geld niet bestaat." Het Kamerlid voorziet dat het kabinet nog 10 tot 20 miljard euro moet besparen.

Daarom moet het kabinet van Heinen zoeken naar uitgaven waarop bezuinigd kan worden. "Niet omdat het boekhouders gelukkig houdt, maar omdat het mensen gelukkig houdt." Hij haalde de kritiek van de Raad van State aan, die naar aanleiding van de Voorjaarsnota stelde dat het kabinet te veel financiële risico's doorschuift.

Waar de VVD de voorkeur geeft aan bezuinigingen boven hogere lasten voor bijvoorbeeld bedrijven, geldt dat niet voor D66. Steven van Weyenberg benadrukte dat "de lasten nog vol aan de beurt komen in het najaar".