AZ-opponent West Ham United: van arbeidersclub tot speeltje pornomagnaat

• Ronald van Dam

  Redacteur en commentator NOS Sport

"Volmaakte kuisheid en volmaakte zuiverheid zijn het teken van een goddelijk leven."

Met deze vrome gedachte richtte Arnold Hills in 1895 een bedrijfsvoetbalteam op voor de werknemers van zijn scheepswerf. Het Thames Ironworks F.C. van toen is nu West Ham United, tegenwoordig in handen van - hoe ironisch - een pornomagnaat.

Het toeval wil dat deze Arnold Hills de betovergrootvader is van de in Nederland opgegroeide jonge journalist Frank Hills (25). "Zijn verhaal is van vader op zoon doorgeven", zegt Hills. West Ham zit in het DNA van de familie Hills. "Mijn neven en nichten hebben seizoenkaarten."

Zelf probeert Hills af en toe ook een wedstrijd te bezoeken van West Ham United, dat vanavond in de halve finale van de Conference League tegen AZ een 2-1 voorsprong verdedigt in Alkmaar.

Idealistische zakenman

Arnold Hills was een idealistische zakenman die het beste voor had met zijn werknemers. De eigenaar van Thames Ironworks & Shipbuilding woonde in een klein huisje tussen de arbeiders en ervoer zo zelf de soms zeer belabberde leef- en woonomstandigheden.

Om te voorkomen dat ze hun loon stuksloegen in de kroeg en om hun levens 'te verrijken', richtte Hills een aantal culturele en sportieve clubs op. Maar dan wel volgens zijn 'zuivere' visie: een dieet van fruit, geen alcohol, alleen seks om je voort te planten en regelmatig aan sport doen. Er meldden zich vijftig medewerkers aan.

"Een bijzondere man, al bewonder ik hem niet per se", zegt Hills over de opa van zijn opa. "Het was iemand met twee gezichten. Enerzijds idealistisch en maatschappelijk betrokken, maar als ondernemer heeft hij ook domme dingen gedaan. Een project met een pont over de Thames is compleet mislukt en heeft zijn bedrijf miljoenen gekost."

'Rijke industriëlen gedroegen zich soms wereldvreemd'

"Tegen zijn verloofde heeft hij weleens gezegd dat hij het eeuwige leven zou hebben", vervolgt hij. "De Engelsen beschouwden zich in die tijd als de heersers van de wereld en rijke industriëlen als Arnold gedroegen zich soms wereldvreemd."

Niet raar dus dat Hills' idealisme al gauw botste met de ambities van de arbeiders die zijn club runden. Waar hij wilde vasthouden aan de amateurstatus, hunkerden zijn werknemers juist naar succes tegen professionele clubs als Tottenham Hotspur en Southampton. Die hang naar professionalisering was voor Hills een brug te ver.

"Hij was een groot voorstander van de vriendschappelijke gentleman's game en vond het niks dat ze spelers uit andere delen van het land gingen halen. Dat druiste volledig tegen zijn ideeën over beoefening van sport in", zegt Frank Hills. "Maar hij liet wel voor een destijds astronomisch bedrag een stadion voor honderdduizend toeschouwers bouwen. Niet te rijmen als je vast wilt houden aan de amateurstatus."

In 1900 werd de club losgekoppeld van de scheepswerf en ging verder als West Ham United. Hills bleef tot zijn dood in 1927 grootaandeelhouder, maar bemoeide zich niet meer met de club uit Oost-Londen, die talentvolle voetballers als Bobby Moore, Geoff Hurst, Frank Lampard en Rio Ferdinand zou voortbrengen.

Achter de schermen regeert inmiddels het geld

Het imago van arbeidersclub wordt door de fans van West Ham United nog altijd gekoesterd, maar achter de schermen regeert inmiddels het geld. Dat wordt nu vooral neergelegd door pornomagnaat David Sullivan, die club in 2010 overnam.

Hills: "Die Sullivan bezit veertig procent van de aandelen, komt uit de buurt van de club en is volgens mij wel een echte fan. Maar inderdaad, hij is rijk geworden in de porno-industrie. Mijn betovergrootvader zou zich waarschijnlijk in zijn graf hebben omgedraaid."

The Hammers hunkeren al jaren naar succes. De club won eenmaal de Europa Cup 2 in 1965, de laatste grote prijs was de FA Cup in 1980. Vorig seizoen werd de Premier League-club uitgeschakeld door Eintracht Frankfurt in de halve finales van de Europa League.

"West Ham heeft vooral opzien gebaard door de grote transferverliezen de afgelopen jaren", zegt Frank Hills. "Op Sebastien Haller die naar Ajax vertrok, hebben ze bijvoorbeeld 28 miljoen euro verlies geleden. Voor de Italiaan Scamacca hebben ze 40 miljoen aan Sassuolo betaald, maar die heeft mede door blessures in de Engelse competitie nog geen potten kunnen breken."

'Declan Rice kan en verdient beter'

Al die verliezen kunnen enigszins gecompenseerd worden als kind van de club Declan Rice na dit seizoen wordt verkocht. De middenvelder is een 'product' van de Academy of Football, de befaamde jeugdopleiding waar West Ham roem mee vergaarde. Arsenal zou naar verluidt honderd miljoen euro voor hem over hebben.

"Ze staan nu vijftiende. Rice kan en verdient beter", vindt Hills. "Maar dan moet er wel iemand voor terug komen waar de fans zich mee kunnen identificeren. Anders wordt het helemaal zo'n vreemdelingenlegioen. Dan krijgt mijn betovergrootvader alsnog gelijk."