FNV komt alleen met lagere looneis als de prijzen minder stijgen
De vakbond FNV doet een oproep aan werkgevers om prijzen minder te laten stijgen. "Als dat gebeurt, hoeven wij ook minder hoge looneisen te stellen", zegt voorzitter Tuur Elzinga. De vakbond maakt zich zorgen over de koopkracht van Nederlanders en pleit voor lonen die de hoge prijzen bij kunnen benen.
De FNV kwam in onderhandelingen over nieuwe cao's de laatste tijd met forse looneisen, soms van meer dan 10 procent.
Om de looneisen kracht bij te zetten, wordt op meerder plekken gestaakt. Zo legden vandaag werknemers bij snoep- en zuivelfabrieken het werk neer en staakten afgelopen week personeel in een aantal distributiecentra van Albert Heijn.
Zondagavond deed president Knot van De Nederlandsche Bank in het televisieprogramma Buitenhof een beroep op de sociale partners "om het hoofd koel te houden". Hij waarschuwde voor een loon-prijsspiraal.
Bij een loon-prijsspiraal leiden hogere lonen weer tot hogere prijzen, doordat werkgevers de hogere arbeidskosten doorberekenen in de prijs van hun producten. "Als de loonstijging boven de 6 tot 7 procent komt, zullen ondernemers en werkgevers geen keuze hebben dan hun prijzen opnieuw te verhogen", zei Knot.
'Omgekeerde wereld'
Elzinga van de FNV spreekt van de omgekeerde wereld als werkgevers hun prijzen verhogen vanwege de loonstijgingen. "Afgelopen jaar heeft het Nederlands bedrijfsleven elk kwartaal een record aan winst gemaakt. Ze hebben er nog nooit zo warmpjes bij gezeten." FNV vindt dat De Nederlandsche Bank werkgevers juist aan moet spreken op hun "onverantwoordelijke gedrag" van te forse prijsverhogingen.
Werkgeversorganisatie AWVN vindt dat de FNV een onjuist beeld schetst. "Het wekt de indruk dat alle bedrijven heel hoge winst maken", zegt een woordvoerder. Maar ook kleinere mkb-bedrijven moeten een bedrijfstak-cao financieel kunnen uitvoeren, benadrukt hij. "Je wilt ook geld hebben voor investeringen, anders wordt het erg lastig."
De AWVN stelt dat de hoge inflatie samenhangt met ontwikkelingen in het buitenland. Het gaat dan onder meer om de fors hogere prijzen voor energie als gevolg van de Russische oorlog tegen Oekraïne. "Die zijn niet door werkgevers en vakbonden veroorzaakt. Dan is het belangrijk dat je de pijn een beetje op een eerlijke manier verdeelt."
Afbrokkelend geloof
Niels Jansen, universitair docent arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam, plaatst een kanttekening bij die voorstelling van zaken: "Aan de ene kant zijn er inderdaad kleinere bedrijven die de last van hogere lonen niet kunnen dragen. Aan de andere kant hoort bij het ondernemersrisico dat een bedrijf zelf de lasten van stijgende grondstofprijzen draagt en niet het personeel. Als het voordeel bij voorspoed niet bij de werknemers terecht komt, willen ze logischerwijs de nadelen bij tegenspoed ook niet dragen."
Voor de "sociale rechtvaardigheid" in Nederland zegt Jansen dat het heel goed is dat de vakbonden weer populairder worden. Uit cijfers die de NOS opvroeg bij FNV blijkt dat de bond er in februari 7000 leden bijkreeg en in maart 6000.
Volgens Jansen manifesteren de bonden zich nadrukkelijk aan de cao-onderhandeltafel. Daardoor worden de vakorganisaties ook zichtbaarder. Een voordeel, zegt hij. "Vakbonden zien dat het effect heeft, want ze halen tien procent loonsverhoging, meer leden en meer succes."
