Saudische universiteit betaalde Nederlandse wetenschappers voor prestige
Topwetenschappers in Nederland zijn benaderd door een universiteit in Saudi-Arabië met lucratieve aanbiedingen, met als doel om een Saudische universiteit te laten stijgen op de internationale ranglijst. Uit onderzoek van de Volkskrant blijkt dat twee Nederlandse wetenschappers zijn ingegaan op het aanbod.
De King Saud Universiteit (KSU) probeert via het aantrekken van internationale topwetenschappers het aanzien van het Saudische regime te verbeteren. Hoogleraar bodembiologie Jan Willem van Groenigen is een van de Nederlanders die door de universiteit in Riyad werd benaderd, schrijft de krant. Hij is niet in op het aanbod ingegaan.
70.000 dollar
Hij zegt dat hem 70.000 dollar per jaar is aangeboden voor een samenwerking. "In de mail ging het over samenwerking in een vakgebied dat eigenlijk helemaal niet het mijne is", zegt Van Groenigen tegen de Volkskrant. "Dat vond ik nogal vreemd."
Van Groenigen zou niet naar Saudi-Arabië hoeven te verhuizen. Hij moest alleen het instituut waarvoor hij hoofdzakelijk werkzaam is, de Wageningen University & Research (WUR) veranderen in de KSU. Ook moest hij de KSU als eerste universiteit noemen in drie publicaties per jaar.
Ook collega's van Van Groenigen zeggen een soortgelijk aanbod te hebben geweigerd. Twee andere topwetenschappers in Nederland zouden er wel op zijn ingegaan.
'Veel ergere dingen'
Een van hen, hoogleraar levensmiddelentechnologieën Vincenzo Fogliano, bevestigt tegenover de Volkskrant dat hij de KSU universiteit vermeldde als hoofdwerkgever na een deal met de Saudische instelling. Daarnaast moest hij een onderzoeksproject met de KSU uitvoeren. Volgens Fogliano ging de vergoeding naar de Wageningen University en kreeg hij geen salaris van de Saudi's.
"Ik weet dat het een grijs gebied is, op het randje, en ik snap dat er collega's zijn die het liever niet doen", zegt Fogliano tegen de krant. Hij zegt dat het aanpassen van de hoofdwerkgever onderdeel is van de strategie van deze universiteit. "Maar er gebeuren veel ergere dingen in de academische wereld. Bovendien kun je onderzoek en promovendi betalen met dit geld. Dus ik denk dat het waarde heeft." Volgens Fogliano gaf WUR toestemming voor de deal.
In een reactie aan de NOS zegt de Nederlandse universiteit dat er een onderzoek is gestart en op de resultaten wacht. "Als het waar blijkt te zijn dat wetenschappers van onze universiteit deze deal hebben gesloten, doen we daar afstand van", zegt een woordvoerder van de Wageningen University & Research.
'Significant geld'
Ook emeritus hoogleraar Teun Boekhout is op het Saudische aanbod ingegaan. Hij vond dat dit wel kon, omdat hij vlak daarvoor met pensioen was gegaan bij het Westerdijk Fungal Biodiversity Institute in Utrecht. Hij ontvangt nu persoonlijk "significant geld", schrijft de Volkskant. Volgens Boekhout kan hij zijn onderzoeksproject nu ook na zijn pensioen voortzetten, wat anders niet mogelijk zou zijn.
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) zegt dat wetenschappers die worden benaderd uit Saudi-Arabië een langlopend probleem is. "Van deze methode hebben we nog niet gehoord, maar dat wetenschappers worden geworven door universiteiten uit dit soort landen weten we", vertelt een woordvoerder.
Ook in Spanje zijn wetenschappers in zee gegaan met de Saudische universiteit. Eén van hen werd daarop voor dertien jaar geschorst.
Imago oppoetsen
Saudi-Arabië probeert zijn imago al langere tijd op te poetsen door internationaal goede sier te maken. Zo investeert het conservatieve land miljarden aan oliedollars in onder meer grote sporttoernooien en het strikken van internationale wereldsterren als ambassadeurs.
Amnesty International heeft daar eerder kritiek op geuit. De mensenrechtenorganisatie spreekt van 'sportswashing', "om de aandacht af te leiden van mensenrechtenschendingen en de internationale reputatie te verbeteren".