De 'Ierse zoon' Joe Biden arriveert in Belfast voor herdenking vredesakkoord
Het is een belangrijke week voor de Noord-Ieren. Een reeks evenementen markeert het 25-jarige bestaan van het Goede Vrijdagakkoord, het beroemde vredesverdrag dat in 1998 een einde maakte aan de burgeroorlog bekend als The Troubles.
Het woord troubles is zacht uitgedrukt voor het dertig jaar durende conflict tussen (overwegend katholieke) nationalisten en (veelal protestantse) unionisten. Tijdens de burgeroorlog gingen meer dan 10.000 bommen af en verloren ruim 3700 mensen hun leven. Bijna 50.000 mensen raakten gewond. Vrijwel iedere Noord-Ierse familie is op een bepaalde manier getroffen door het conflict.
'Ierse zoon' bezoekt eiland
Om 25 jaar vrede te vieren komt de Amerikaanse president Biden naar het Ierse eiland. Het bezoek van Biden wordt gezien als een moment van groot diplomatiek belang, waarbij zowel de Ieren als de Britten stilletjes hopen op economische investeringen en meer samenwerking met de Amerikanen.
Op de landingsbaan zal de Britse premier Sunak vandaag Biden in Belfast verwelkomen. Morgen volgt er een toespraak van Biden, waarna hij verder reist naar het zuiden van het Ierse eiland.
De verwachting is dat Biden warme woorden over zal hebben voor het vredesverdrag. Want kijk je terug, dan heeft het Goede Vrijdagakkoord inderdaad vrede kunnen creëren en vasthouden. Maar kijk je vooruit, dan zijn er vragen over de toekomst van het verdrag en of het tegenwoordig nog wel naar behoren functioneert.
Dat het Noord-Ierse regeringsgebouw Stormont al een jaar leegstaat, is een onmiskenbaar bewijs dat niet alle beloftes uit het verdrag worden nageleefd. In de akkoorden tekenden unionisten en nationalisten namelijk ook voor een politieke verplichte machtsdeling waarin ze samen móéten regeren. Na de verkiezingen van vorig jaar ligt het Noord-Ierse parlement stil, omdat de grootste unionistische partij DUP weigert een regering te vormen.
Bloedband
President Biden heeft het graag over zijn Ierse roots als onderdeel van zijn persoonlijke en politieke identiteit. Of het nu over politiek, poëzie of historische kennis gaat: Biden etaleert graag zijn Irishness.
Zijn overgrootouders zouden rond 1840 uit het Ierse County Mayo en County Louth de Atlantische Oceaan zijn overgestoken om zich te vestigen in Seneca, New York. Biden is niet de enige Amerikaan die een sterke verwantschap voelt met Ierland: zo'n 10 procent van alle Amerikanen heeft Iers bloed.
Die bloedband verklaart ook de Amerikaanse interesse in het Ierse eiland en waarom het een rol speelt in de politiek. Verschillende politieke zwaargewichten, zowel in de Amerikaanse Republikeinse als Democratische Partij, hebben een Ierse familiegeschiedenis en hebben affiniteit met Ierland, de mensen en de cultuur.
Aanslagen en splintergroepen
Al bracht het verdrag vrede en vooruitgang, het verleden voelt in Noord-Ierland nog altijd dichtbij. Radicale splintergroepen, oud-paramilitairen en afgesplitste criminele groeperingen steken regelmatig de kop op in Noord-Ierland.
Eind maart verhoogden de autoriteiten het dreigingsniveau voor terrorisme van 'waarschijnlijk' naar 'hoogstwaarschijnlijk'. Afgelopen maandag werd de politie bestookt met benzinebommen tijdens een parade tegen het Goede Vrijdagakkoord in Londonderry.
In februari werd een politieagent voor de ogen van zijn zoontje neergeschoten in de Noord-Ierse stad Omagh, en een groep dissidente republikeinse paramilitairen die zichzelf de 'New IRA' noemt, claimde verantwoordelijkheid.
De aangescherpte veiligheidssituatie in Noord-Ierland zal Biden er echter niet van weerhouden om bij de Goede Vrijdagviering te zijn.
