Punk is niet dood: 'Er is weer veel om boos over te zijn'

Onvrede over de huizenprijzen, inflatie, klimaat en racisme. Het is niet alleen voelbaar, maar ook steeds beter hoorbaar: er is meer punkmuziek. Dat herkennen poppodia en festivals, blijkt uit een rondgang van NOS op 3. Het genre, dat in de jaren 70 in het Verenigd Koninkrijk ontstond en overwaaide over de hele wereld, lijkt weer op te laaien. Ook bij grote festivals zoals Paaspop, dat dit weekend het seizoen aftrapt.

"We hebben zeker meer aanbod en je merkt dat het publiek het ook meer wil zien", zegt Paaspop-programmeur Joey Ruchtie. "Bijvoorbeeld een band als Hang Youth. Zij zijn wel een beetje de posterboys van onvrede in de maatschappij geworden." Wie een blik op het programma werpt, ziet meer punk-acts, zoals John Coffey, Bob Vylan, Frank Carter & the Rattlesnakes en Nova Twins.

Waarom is punk juist nu zo populair? Dat legt NOS op 3 uit in onderstaande video:

NOS op 3 belde met zo'n twintig podia, festivals en bands die hetzelfde ervaren. "Als het slechter gaat met de wereld, gaat het beter met de punk", vertelt Joël Heijda, programmeur van het Tilburgse poppodium 013. "Acts pakken politieke thema's scherp op. Vaak durven jongere acts zich meer uit te laten, die spreken een jongere doelgroep aan." Programmeur Dirk Baart van poppodium Ekko in Utrecht sluit zich daarbij aan: "Je merkt zeker dat de jonge generatie activistisch is, dat zie je in de muziek waar ze naartoe gaan. Punk is heel geëngageerd en activistisch, dat sluit daar goed bij aan."

Jeps Salfischberger boekt punkbands voor Mojo, dat onder meer Lowlands en Down the Rabbit Hole organiseert. "Je ziet dat het genre weer op de radar staat. Een band als Hang Youth staat op grote festivals. Hun optreden op Pinkpop vorig jaar was echt een succes. Je ziet dat het publiek daar openstaat voor hun boodschap, die toch niet altijd luchtig is. En ook op festivals als Lowlands en Down the Rabbit Hole zie je het meer komen."

Op Lowlands staan bands als Turnstile, Yungblud, Viagra Boys en Amyl and The Sniffers; op Down the Rabbit Hole vind je onder andere Death Grips, Idles, The Murder Capital en Tramhaus. Salfischberger linkt de populariteit van punk, net als veel andere bookers die we spraken, aan de huidige tijd, waarin de crisissen over elkaar heen lijken te buitelen. "Ik denk dat mensen er een beetje klaar mee zijn. Punk is de stem van het volk, van de jeugd."

Opvallend: er wordt veel nieuwe punkmuziek geluisterd. NOS op 3 analyseerde ruim 800 Spotify-playlists met punkmuziek, met in totaal zo'n 89.000 nummers. Die playlists zitten vol met nieuwe muziek, met een piek vanaf 2020, het coronajaar.

Álle punkmuziek onderzoeken is lastig. De muziek is niet aan de hand van één genre te extraheren uit Spotify-data. Door naar playlists te kijken, wordt muziek geanalyseerd die gebruikers zelf in de categorie punk stoppen. Daar komt bij dat niet alle punk-bands hun muziek op Spotify zetten, bijvoorbeeld omdat ze het als onderdeel van het grootkapitaal te zien, waar ze juist tegen zijn. Maar veel bands doen het wel en daardoor kan je de data van gebruikers toch als graadmeter gebruiken.

Bookers herkennen ook het beeld dat er veel nieuwe punk is. Zij zien dat veel bands zijn ontstaan tijdens en na de coronaperiode. Maurits Westerik van festival Best Kept Secret: "Tijdens covid was het zo eenzaam. Iedereen zat in zijn eentje op z'n laptop muziek te maken. Terwijl jongeren samen muziek willen maken. Dus je ziet veel jonge bands. Ik kreeg van de week nog een goeie single van een jonge Utrechtse band, No Brains. Dus ja, het is wel weer terug. Post-covid, mensen willen rocken, mensen willen luid zijn."

Punkband The Covids (niet verrassend opgericht in coronatijd, maar de leden zitten al veel langer in het wereldje), merken dat ze sneller kansen krijgen. Drummer Sid Bierens: "Ik spreek mensen die net wat ouder zijn dan wij, die verbaasd zijn hoe snel we geboekt worden. Die vertellen dat toen zij shows speelden, er twee man kwamen opdagen in een kraakpand." Bassist Max Vet: "Je ziet dat punkbands tegenwoordig spelen op grote podia op festivals. Tien jaar geleden hadden die op een klein podium gestaan voor honderd mensen."

Volgens Westerik (Best Kept Secret) komt dat ook doordat er weer meer ruimte is voor gitaarmuziek: "Je had een tijd lang een ontzettende opmars van elektronische muziek. Jongeren omarmen nu weer heel erg gitaarmuziek."

Die interesse ziet Ruchtie van Paaspop ook: "De Nederlandse band John Coffey komt nu ook na jaren weer bij elkaar." Zij stopten in 2016. "Blijkbaar voelen zij ook die energie. Voorheen was het hoogst haalbare voor zo'n band om Paradiso uit te verkopen, maar zij staan in december in AFAS Live, hun grootste show ooit. Bij punk denk je toch snel aan kleine concerten in underground zaaltjes. Zo'n groot concert, dat kon je je vroeger niet voorstellen."