Zijn vmbo-leerlingen klaar voor de examens? 'Wij zijn het hardst getroffen'

Vandaag begint de eerste groep scholieren aan de centrale eindexamens. Het gaat om ruim 40.000 leerlingen op vmbo basis- en kaderniveau. Vooral over deze groep leerlingen bestaan er in het onderwijs veel zorgen. Voor deze vmbo-scholieren bestond het grootste deel van hun tijd op de middelbare school vanwege corona namelijk uit online lessen, ziektes en uitval.

Docenten en schoolleiders merken daar ook nu nog de gevolgen van, bleek eerder uit onderzoek van Stichting Platforms vmbo (SPV). Zij maken zich meer dan voorgaande jaren zorgen over de eindexamenleerlingen. Leraren zien niet alleen een inhoudelijke achterstand, maar ook op sociaal vlak.

"Het lukt een deel van mijn leerlingen gewoon niet om te leren of huiswerk te maken", zegt Emine Acikgoz. Als docent aardrijkskunde op het Haags Montessori Lyceum staat ze voor eindexamenklassen en merkt ze wat corona met haar leerlingen heeft gedaan. "Ze leven met de gedachte dat ze het toch niet gaan halen. De strijdlust om de eindstreep te halen en het gevoel om dat samen met je klas te doen, ontbreken. Dat samenzijn onder gewone omstandigheden hebben ze maar amper meegemaakt."

Ook de examenleerlingen die NOS Stories sprak, maken zich zorgen. Zo vertelt Roos van 16 dat ze nog helemaal niet het gevoel heeft klaar te zijn voor de eindexamens. "Ik heb een enorme achterstand opgelopen vanwege corona. De afgelopen tijd heb ik dat proberen weg te werken maar dat is niet gelukt, en nu starten de examens al."

Rumeysa (15) vindt het oneerlijk. "Wij moeten door alsof er niets is gebeurd. Er wordt geen rekening met ons gehouden, terwijl wij het hardst zijn getroffen door corona."

Eerder werden enkele versoepelingen bekendgemaakt voor de eindexamens: zo is er dit jaar een langer tweede tijdvak waarbinnen scholieren examens kunnen inhalen of herkansen, en iets meer ruimte voor de praktische, flexibele en digitale examens.

Dat is niet genoeg, vindt het LAKS, dat opkomt voor de belangen van scholieren. "Ze verdienen het om met meer rust de eindexamens in te gaan. De vmbo-lichting die nu eindexamens heeft, begon tijdens corona aan de middelbare school. Dit is de hardst getroffen groep", zegt voorzitter Janouke van Meerveld.

Met een petitie - die ruim 10.000 keer is ondertekend - pleit de organisatie voor aanvullende maatregelen als een extra tijdvak en herkansing. De VO-raad ondersteunt die petitie. "Je kunt er niet van uitgaan dat deze scholieren zich optimaal hebben kunnen voorbereiden", zegt voorzitter Henk Hagoort.

'Herkansing doet niets af aan kwaliteit'

Vanwege corona liep het onderwijs de afgelopen jaren anders. Scholieren volgden thuis, vanachter hun laptop, onderwijs. Of er waren soms helemaal geen lessen, vanwege besmettingen en de quarantaineregels. Tijdens het eerste schooljaar in coronatijd, in 2020, werden de examens daarom volledig geschrapt en in de jaren daarna mochten scholieren onder andere een vak wegstrepen en extra herkansen.

De VO-raad snapt niet waarom die maatregelen er dit jaar niet zijn. "Een herkansing erbij creëert een extra kans voor leerlingen dit jaar. Je legt de lat daarmee niet lager en het doet niets af aan de kwaliteit van het diploma", zegt Hagoort.

Minister: meer versoepelingen niet nodig

Onderwijsminister Wiersma vindt dat soort versoepelingen voor dit schooljaar niet nodig. In een reactie op de petitie van het LAKS zegt hij de zorgen te begrijpen. Maar hij vindt ook dat scholieren weer net zo goed moeten kunnen presteren als voor corona.

"Ik vind het namelijk belangrijk dat leerlingen zo goed mogelijk voorbereid doorstromen naar een vervolgopleiding, om de kans op uitval te verkleinen. Dit wordt gestimuleerd door van leerlingen weer een normale prestatie voor hun eindexamens te vragen", aldus Wiersma. Ook zegt hij dat leerlingen voor extra hulp bij hun school terechtkunnen.

Met of zonder aanvullende maatregelen: Roos hoopt haar eindexamens gewoon te kunnen halen. "Of dat gaat lukken weet ik echt niet. De situatie is vervelend, maar meer dan mijn best doen kan ik niet."