Vrouwen mogen pas sinds 2018 autorijden, maar inmiddels gaat het snel in Saudi-Arabië

• Daisy Mohr

  Correspondent Midden-Oosten

Saudi-Arabië stond dit weekend in het centrum van de aandacht. Internationale sportsterren en dj's verzamelden zich in havenstad Jeddah om de beste coureurs ter wereld te zien racen in de Formule 1.

Een voorbeeld van de recente ontwikkeling: pas sinds 2018 mogen vrouwen er autorijden. Sindsdien is het allemaal best snel gegaan. Vorige week werd er in de woestijn een internationale rally gehouden, alleen voor vrouwen.

"Deze rally gaat vooral ook over empowerment van vrouwen. Je kunt hier nu een rijbewijs halen en zelf rijden waar je maar wilt. Dat is vrijheid. Ik ben echt trots om hier deel van uit te maken", zegt Izabella Rekiel, die vorig jaar meedeed aan de Rally Jameel en nu in de organisatie zit.

Midden-Oosten-correspondent Daisy Mohr reisde naar de provincie Qassim in Saudi Arabië om de rally bij te wonen:

Ze vertelt dat de Rally Jameel een springplank moet zijn, een oefenterrein voor vrouwen in de regio die een carrière in de autosport nastreven. "Het is mooi om tijdens de rally het effect van de internationale rallyrijders op de Saudische vrouwen te zien."

Na lange donkere jaren is het roer in Saudi-Arabië rigoureus omgegooid. De culturele onderdrukking in het koninkrijk was een tikkende tijdbom. Een land waar zeventig procent van de bevolking onder de dertig is, snakte naar meer vrijheden.

Kritiek kan leiden tot celstraf

"De veranderingen in Saudi-Arabië zijn zowel ongelooflijk als zorgwekkend. Want hoe verwelkom je die veranderingen als ze met zoveel onderdrukking gepaard zijn gegaan?", zegt Kim Ghattas vanuit Beiroet. Ze is de auteur van Zwarte Golf, een boek over Saudi-Arabië en Iran.

Kritische stemmen zijn nog altijd erg moeilijk te vinden in Saudi-Arabië, want afwijkende meningen kunnen zwaar worden bestraft. Ghattas: "Zelfs een kritische tweet plaatsen over de kroonprins of steun uitspreken aan mensen die in de gevangenis zitten, kan er al voor zorgen dat je zelf jarenlang in de gevangenis terechtkomt. Er zijn honderden mensen die op die manier in de cel belandden."

Het geeft dan ook een dubbel gevoel dat vrouwen nu rally's rijden, terwijl de vrouwen die campagne voerden om te mogen rijden de mond werd gesnoerd. "Mohammed Bin Salman, de kroonprins, is degene die met de eer strijkt. Niemand anders", zegt Ghattas.

"Dat geldt dus ook voor de vrouwen die campagne voerden om auto te mogen rijden. Toen Saudische vrouwen eindelijk het recht kregen om te rijden, belandde die groep in de gevangenis."

Loujain al-Hathloul, bijvoorbeeld. Zij werd in 2018 gearresteerd en in 2020 veroordeeld tot bijna zes jaar cel vanwege haar activisme. In februari 2021 werd ze weer vrijgelaten, al kreeg ze wel een uitreisverbod van vijf jaar.

Ghattas: "De enigen die verandering kunnen brengen zijn de kroonprins en de koninklijke familie. Campagne voeren voor je rechten of voor meer vrijheid van meningsuiting is in het Saudi-Arabië van vandaag geen optie."