Gemeenten laten stemmers oefenen om drempel naar stembus te verlagen
Dat het uitbrengen van je stem ingewikkeld kan zijn, herkennen veel kiezers wel: je moet je oriënteren op de partijen, partijprogramma's en onderwerpen die voor jou écht belangrijk zijn. Maar voor sommige groepen in de samenleving - bijvoorbeeld mensen met een handicap, mensen met een laag IQ en nieuwkomers - kunnen ook het stembiljet en het stemhokje al een drempel opwerpen.
Reden voor gemeenten om sommige groepen in de samenleving, vooruitlopend op de Provinciale Statenverkiezingen en die voor de waterschappen, alvast te laten zien hoe stemmen nou eigenlijk werkt. In Arnhem bijvoorbeeld, waar jongeren, laaggeletterden en mensen met een beperking vandaag konden oefenen.
"Als je hier je stempas inlevert, krijg je een stembiljet. Daar staan heel veel partijen op en die partijen hebben allemaal een nummer", legt burgemeester Marcouch uit aan een scholier. "En als je een keer een fout maakt, kun je terugkomen en dan krijg je een ander stembiljet. Maar als je twee keer iets aankruist, is je stem niet geldig. En je mag niemand meenemen in je stemhokje. Veel succes."
Jongeren: niet informeren met buurtkrantjes
"Om eerlijk te zijn leeft het nog helemaal niet", zegt 'hulpburgemeester' Lydia Carolina (19), die door de gemeente is ingeschakeld om jongeren te bewegen tot stemmen. "Ik merk gewoon dat de jongeren om me heen niet echt bewust zijn van wat het stemmen inhoudt. En ze weten ook niet wat het voor ze kan betekenen in de toekomst."
Volgens Carolina doen scholen eigenlijk nog te weinig om leerlingen te vertellen over de verkiezingen en hoe die werken. "Het valt echt tegen hoe goed wij geïnformeerd worden." Zijzelf voelt wel wat voor meer debatten op school en bijvoorbeeld betere digitale communicatie over stemmen. "Wij jongeren zitten 24 uur per dag op onze telefoon. Op onze leeftijd kijk je echt niet naar buurtkrantjes."
Het stemlesje van burgemeester Marcouch maakt goed duidelijk hoe stemmen eigenlijk werkt, vertelt Djano van Steenis, die volgende week voor het eerst mag stemmen. "Ik heb heel veel geleerd. Ik wist niet eens wat je allemaal moest meenemen." Hij denkt dat hij hierdoor gaat stemmen. "Eigenlijk wel, ja, het is wel heel mooi."
Volgens Maikel van Rosmalen, begeleider bij de Arnhemse dagbesteding Siza De Buitenplaats, is het proefstemmen belangrijk:
Ook bezoekers van de Arnhemse dagbesteding Siza De Buitenplaats konden oefenen. "Voor een groot aantal cliënten kan ik me voorstellen dat het stemmen drempels opwerpt", zegt begeleider Maikel van Rosmalen. "De drempel om iets nieuws te gaan ondernemen, in een situatie die onbekend is, met mensen die ze niet kennen, over onderwerpen waar mensen niet altijd van op de hoogte zijn", somt hij op.
Zo'n stemoefening kan daarbij helpen, denkt Van Rosmalen. "Het is een leuk idee om even te oefenen, om die eerste angsten weg te nemen. En zodat ze ook weten hoe ze een formulier moeten invullen, hoe je het daarna opvouwt en waar je het in stopt, in welke bus. Dat ze dat al een keer gezien hebben, dat is wel goed. Ik vind het zelf ook lastig, dus dat geldt voor de cliënten ook."
Ook Buitenplaats-bezoeker Daan ziet dat zo. Hij praat veel met medecliënten over de oefening en zal volgende week ook zijn stem uitbrengen. "Het is goed gegaan met het invullen van het stembiljet en ik ga zeker stemmen. Ik hoop dat hier veel gebruik van wordt gemaakt, want het is voor veel mensen met een beperking gewoon lastig. En ik denk ook dat het moeilijk is, bijvoorbeeld met de vragen in de stemwijzer. Dat is voor sommigen heel ingewikkeld."
Fysieke drempel
En dan zijn er ook nog fysieke drempels, vertelt cliënt Richel, die een visuele beperking heeft. Hij kan in De Buitenplaats stemmen met een brailleboek, waardoor hij kan voelen waar zijn partij en kandidaat op het stembiljet staan. Dat kan nu nog bij een beperkt aantal stembureaus. "Eigenlijk zou dat op alle stembureaus moeten, met een brailleboek. Het zou fijn zijn als dat overal zou kunnen", vindt hij.
