Unieke middeleeuwse schat gevonden met metaaldetector in Hoogwoud

In Hoogwoud in Noord-Holland heeft een man met een metaaldetector een duizend jaar oude goudschat gevonden. Het gaat om sieraden uit de Middeleeuwen en eeuwenoude munten. De vondst werd al in 2021 gedaan, maar is vandaag bekendgemaakt door het Rijksmuseum van Oudheden, dat de schat heel zeldzaam noemt.

De vondst bestaat uit vier versierde gouden hangers in de vorm van een maansikkel, samen met twee stukken goudblad die aan elkaar passen en 39 kleine zilveren munten. De sieraden stammen vermoedelijk uit de elfde eeuw en zijn dus ongeveer tien eeuwen oud.

De munten zijn twee eeuwen jonger, uit de dertiende eeuw. Het Rijksmuseum van Oudheden, waar de schat tentoon wordt gesteld, denkt dat zowel de sieraden als de munten toen samen zijn begraven.

Metaaldetector

De unieke schat werd in 2021 door de 27-jarige Lorenzo Ruijter ontdekt met zijn metaaldetector. Hij heeft zelf geschiedenis gestudeerd en gaat vaker op onderzoek uit met zijn detector.

Ruijter vermoedt zelf dat hij door zijn historische kennis over West-Friesland en zijn ervaring met zoeken op de juiste plek uitkwam. "Het is een combinatie van toeval, instinct en onderzoek, denk ik", zegt hij tegen NH Nieuws.

"Het was het einde van de dag, ik wilde eigenlijk naar huis. Toen ging de detector af, ik groef het op en toen had ik iets goudkleurigs in handen", weet hij nog van de dag dat hij de schat vond.

"Ik dacht eerst dat het een stukje van een jampot was. Toen veegde ik het schoon en zag ik allemaal graveringen. Op dat moment zit je gewoon te trillen van de adrenaline. Met trillende handjes haalde ik dat ding omhoog."

"Deze vondst is niet alleen belangrijk voor Hoogwoud, maar is van nationaal en zelfs internationaal belang", zegt conservator Annemarieke Willemsen van het Rijksmuseum van Oudheden. "Het is heel zeldzaam dat sieraden juist uit deze tijd gevonden worden."

De sieraden zijn aan een kant versierd en hebben kwetsbare ophangbeugels. "Op afbeeldingen uit die tijd kun je zien dat dit soort maansikkelvormige oorhangers gedragen werden door dames bij de oren, mogelijk hangend aan een band aan het hoofd", zegt Willemsen.

Zo moet dat er in die tijd uit hebben gezien:

De schatvondst is nu pas, twee jaar later, bekendgemaakt, omdat er eerst onderzoek moest worden gedaan naar wat Ruijter precies had gevonden. Hij had zijn vondst gemeld bij de intergemeentelijke organisatie Archeologie West-Friesland, waar hij zelf ook werkt. Daarna zijn de stukken naar het Rijksmuseum voor Oudheden gebracht, waar ze zijn schoongemaakt, geconserveerd en onderzocht.

Over de exacte vindplaats wil Ruijter overigens niets kwijt. "We hebben in Ommeren gezien dat daar een nazi-schat begraven was", licht hij toe. "Iedereen ging daar op af, zonder toestemming. Het werd een grote puinhoop." Dat ziet hij liever niet in Hoogwoud.