Van tuinbroek tot orgasmekloof: drie vrouwen over het feminisme van nu

• Iris Houben

  redacteur Online

In aanloop naar Internationale Vrouwendag gingen zondag in Amsterdam een paar duizend mensen de straat op voor de Feminist March. Voor het eerst onder een nieuwe naam, want tot dit jaar heette de mars nog de Women's March, vrouwenmars. Volgens de organisatie is dat hoog tijd, want "feminisme is niet meer alleen voor vrouwen".

De naamsverandering lijkt symbool te staan voor een verbreding van de feministische beweging. Feministen van nu willen bijvoorbeeld meer aandacht voor non-binaire of trans mensen en vinden dat er meer oog moet zijn voor culturele diversiteit.

Enaam Ahmed Ali, bestuurslid van Feminist March Nederland en vertegenwoordiger in de VN-Vrouwenraad, ziet ook dat de thema's die binnen het feminisme worden aangekaart steeds diverser worden. "We hebben het niet meer alleen over het breken van het glazen plafond, maar ook over klimaat of technologie. Het gaat over alles wat ons in het leven raakt."

Voor haar is de verandering naar een Feminist March dan ook een belangrijke stap. "Als je alleen maar in hokjes en vakjes gaat denken, los je niks op".

'Feminist tot in de kist'

Wat oud-minister Hedy d'Ancona betreft is die verbreding goed nieuws. "Er liepen altijd al mannen mee die feministisch zijn. Dit geeft goed aan dat ook mannen, queers en trans mensen te maken krijgen met discriminatie". Ze is daarbij niet bang dat vrouwen ondergesneeuwd raken door alle andere belangen. "Dat is onzin. Feminisme gaat over gelijke rechten voor iedereen, ongeacht je gender of seksualiteit."

Als mede-oprichtster van de actiegroep Man Vrouw Maatschappij stond de zelfbenoemd 'feminist tot in de kist' aan de wieg van de tweede feministische golf. Samen met Joke Kool-Smits verzette d'Ancona zich tegen het idee dat vrouwen moeder moesten worden. Ze droegen uit dat vrouwen meer over hun eigen leven konden beslissen, bijvoorbeeld door betere scholing, maar ook door het recht op abortus.

Vergeleken met haar eigen tijd denkt D'Ancona dat het woord 'feminist' nu meer geaccepteerd wordt. "Vroeger hadden mensen het beeld dat feminisme ging over het verbranden van bh's en het dragen van een tuinbroek. Dat is echt niet meer zo."

Toch is het activistische tintje er wel af, wat haar betreft. "We hebben soms grote demonstraties, maar dat gaat niet met zoveel ophef gepaard als toen."

Systeemkritiek

Op een dag als vandaag gaan er ook kritische geluiden op. Zo zou Internationale Vrouwendag te commercieel zijn geworden en gebruiken veel bedrijven de dag als marketingtruc.

Desondanks vindt Madeleijn van den Nieuwenhuizen, rechtshistoricus en het brein achter het platform Zeikschrift, het toch goed dat gendergelijkheid jaarlijks op de agenda wordt gezet: "Voor de wet zijn mannen en vrouwen gelijk, maar dat wil niet zeggen dat er geen ongelijkheid is."

Zij ziet het feminisme anno nu als een levendige beweging, waar steeds meer mensen zich thuis voelen. Wel vindt ze dat er gewaakt moet worden voor oppervlakkigheid. Zo stelde ze in haar Volkskrant-essay hierover dat feministen wat haar betreft kritischer mogen zijn op het systeem in plaats van het hebben over "makkelijk verteerbare onderwerpen" als het censureren van tepels of de orgasmekloof.

Ook wat Ahmed Ali betreft blijft Internationale Vrouwendag belangrijk om aandacht te besteden aan de positie van vrouwen, maar is zo'n dag alleen niet genoeg. "Er moet op beleidsniveau ook ontzettend veel veranderen, niet alleen hier in Nederland maar ook internationaal", zegt ze. "Dat is waar het echte werk ligt."