Iran bereid om Belgische hulpverlener te ruilen tegen diplomaat

Iran staat open voor het ruilen van gevangenen met België, nu een akkoord daarover door het Grondwettelijk Hof in België is goedgekeurd. Dat zegt het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Door het verdrag kan een Belgische ngo-medewerker die vastzit in Iran worden geruild tegen een Iraanse diplomaat die in een Belgische cel zit. "Met de recente verandering hopen we dat er een opening komt in de zaak van deze diplomaat", zegt een woordvoerder van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

74 zweepslagen

De Belgische hulpverlener die in Iran vastzit, is Olivier Vandecasteele, een medewerker van de humanitaire non-profitorganisatie Relief International. Hij zit al ruim een jaar in de cel en werd afgelopen januari veroordeeld tot veertig jaar cel en 74 zweepslagen, voor onder meer spionage.

België gaat ervan uit dat Vandecasteele vastzit als vergelding voor de veroordeling van de Iraanse diplomaat Assadollah Assadi. Die kreeg in 2021 in België twintig jaar cel opgelegd voor betrokkenheid bij een verijdelde aanslag op een bijeenkomst van een Iraanse oppositiegroep.

Beschermingsplicht

Iran en België sloten vorig jaar een overeenkomst om gevangenen te ruilen, maar het verdrag werd aangevochten door een Iraanse oppositiegroep. Die is bang dat Assadi na terugkeer naar Iran opnieuw wordt ingezet bij het plegen van aanslagen tegen tegenstanders van het Iraanse regime.

Afgelopen vrijdag werden de bezwaren door het Grondwettelijk Hof verworpen, maar wel met een belangrijke kanttekening. In het arrest is opgenomen dat de Belgische Staat een beschermingsplicht heeft voor mensen die door Assadi's vrijlating mogelijk gevaar lopen. Concreet betekent het dat als de gevangenenruil doorgaat, die mensen moeten worden ingelicht. Zij kunnen dan alsnog naar de rechter stappen.

"We krijgen sowieso nog een procedure voor de rechtbank van eerste aanleg", zei Grondwetspecialist Johan Vande Lanotte vrijdag tegen de VRT. "Het goede nieuws voor de familie van Vandecasteele is: het is mogelijk. Maar er is nog geen enkele zekerheid."