Sydney Mardi Gras: Albanese eerste premier die meeloopt in lhbtiq-optocht

• Meike Wijers

  correspondent Australië

De Australische premier Anthony Albanese schreef geschiedenis dit weekend. Hij was de eerste zittende premier die meeliep in de jaarlijkse Sydney Gay & Lesbian Mardi Gras-parade.

Sydney is deze dagen bedekt in glitter en regenbogen. De Australische havenstad is de Pridehoofdstad van de wereld: het World Pride festival wordt dit jaar hier gevierd. Tot 5 maart zijn er allerlei Pride-evenementen, waar meer dan een half miljoen bezoekers op afkomen. Het hoogtepunt was de Sydney Mardi Gras-optocht op zaterdag.

Een primeur

Meer dan 12.000 mensen deden mee aan de optocht door de beroemde Oxford Street, aangemoedigd door honderdduizenden toeschouwers. Ook de Australische premier Anthony Albanese (Labour) liep mee. Al viel hij met zijn simpele blouse en spijkerbroek iets uit de toon tussen alle glitter en regenboogkleuren, zijn deelname is historisch, in de 45-jarige geschiedenis van het Sydney Mardi Gras.

"Het is teleurstellend dat ik nu pas de eerste premier ben in de parade", zei hij. "Australiërs willen zien dat de regering er voor iedereen is, ongeacht van wie je houdt, of waar je vandaan komt. Het moderne Australië is inclusief en divers, en dat vieren we met Mardi Gras."

Die inclusiviteit is niet altijd vanzelfsprekend geweest. "45 jaar geleden werden mensen in de gevangenis gegooid omdat ze homo of lesbisch waren. Daarom is het belangrijk om nu onze eer te betonen aan de 78'ers. We moeten blijven vechten voor gelijkheid", zei Albanese.

De '78'ers' is de naam voor de homorechtenactivisten die de eerste Mardi Gras in 1978 organiseerden. Het feest van nu staat in groot contrast met die eerste keer, vertelt Ken Davis (66). "Het is soms moeilijk om uit te leggen hoe de politieke, sociale en economische omstandigheden waren voor lhbtiq'ers in de jaren 70", zegt hij.

"Mannen die seks met elkaar hadden, konden veertien jaar cel krijgen. Ter vergelijking: op verkrachting stond slechts zeven jaar cel", zegt Davis. "In feite betekende het dat we gewoon niet mochten bestaan van de overheid."

Protestmars en politiegeweld

Op Oxford Street waren veel illegale homocafés. In deze verstopte cafés konden lhbti'ers zichzelf zijn, weg van de rest van de samenleving. Maar daar kwam op 24 juni 1978 verandering in. Uit solidariteit met homorechtenactivisten in de Verenigde Staten, die een paar jaar eerder na de Stonewall-rellen in New York met de eerste Pride-demonstraties waren begonnen, besloten Davis en zijn vrienden openlijk feest te vieren.

Ze kregen een vergunning van de gemeente voor een feest op Oxford Street. Maar wat feestelijk begon, liep algauw uit de hand. Toen de politie probeerde de optocht tegen te houden, begon de groep van een paar honderd mensen een protestmars. "We scandeerden: stop politie-aanvallen op homo's, vrouwen en zwarten", herinnert Davis zich.

Op een gegeven moment werden ze ingesloten door de politie. Ze hadden de straat aan beide kanten geblokkeerd, de activisten zaten in de val. "Ik was doodsbang", zegt Diane Minnis (71). Ze was een van de weinige openlijk lesbische activisten in Sydney in die tijd en had al vaak meegedaan aan demonstraties, maar dit was nieuw. "Ik heb nooit zo veel politiegeweld gezien", zegt Minnis.

Tientallen activisten werden gearresteerd en mishandeld. Toch bleven homorechtenactivisten ook in de daaropvolgende maanden de straat op gaan. Uiteindelijk werden alle aanklachten van tafel geveegd. Er werden successen geboekt: in 1982 werd discriminatie op de arbeidsmarkt vanwege iemands geaardheid verboden. Twee jaar later werd homoseksualiteit gedecriminaliseerd. En uiteindelijk werd in 2017 het homohuwelijk ingevoerd in Australië.

De Mardi Gras-parade werd een jaarlijks terugkerend evenement. Tegenwoordig wordt het in de Australische zomermaanden gevierd, rond dezelfde periode als carnaval. Davis maakt zich zorgen dat de activistische oorsprong van het feest naar de achtergrond is verdwenen. "Privéscholen mogen nog steeds docenten ontslaan als ze homo zijn. Er is nog steeds veel om voor te vechten."