Stijn Wiegerinck
redacteur Online
Stijn Wiegerinck
redacteur Online
Ja, gisteravond waren er signalen dat er vandaag in Kyiv iets bijzonders stond te gebeuren en ja, het stond al weken vast dat president Biden een tweedaags bezoek aan Polen zou brengen. En toch heeft het bezoek van Biden aan Kyiv vriend en vijand verrast.
Dat komt doordat het bezoek maandenlang in het diepste geheim is voorbereid en het Witte Huis bijna tot het laatst ontkende dat Biden naar Oekraïne zou gaan. Zelfs in het Witte Huis was maar een kleine groep naaste medewerkers van de plannenmakerij op de hoogte. Biden gaf vrijdag pas het groene licht, nadat hij over de veiligheidsmaatregelen op de hoogte was gebracht.
Achteraf gezien liet een veiligheidsadviseur er vrijdag al iets over doorschemeren. Hij kreeg tijdens een persbriefing de vraag of het waarschijnlijk was dat Biden deze week president Zelensky zou ontmoeten. "Op dit moment staat er geen ontmoeting met Zelensky gepland", zei adviseur John Kirby. Maar op de vraag of Biden de grens met Oekraïne zou oversteken, was het antwoord "nee".
Geen Air Force One
Als een Amerikaanse president naar het buitenland vertrekt, is dat meestal in gezelschap van een groot aantal medewerkers, beveiligers en journalisten. Om de kans op uitlekken zo klein mogelijk te houden, was het gezelschap dit keer klein gehouden. Biden reisde met drie naaste medewerkers, een paar lijfwachten, een militair met de koffer met de atoomknop, enkele medici, de Witte Huis-fotograaf en nog twee journalisten.
Gisterochtend om 03.30 uur plaatselijke tijd vertrok een kleine stoet auto's bij het Witte Huis. Drie kwartier later gingen de inzittenden op luchtmachtbasis Andrews aan boord van een C-32, een militaire versie van de Boeing 757. Om geen aandacht te trekken bleef het presidentiële vliegtuig Air Force One aan de grond.
Om dezelfde reden zond de C-32 een onopvallend herkenningssignaal uit: "SAM060". Bij een tussenstop op de luchtmachtbasis Ramstein in Duitsland ging de transponder uit. Een uur later landde hij in Polen om volgens Amerikaanse media per trein door te reizen naar Kyiv. Daar kwam hij om 08.00 uur vanmorgen aan.
Moskou geïnformeerd
Het gebeurt niet vaak dat een Amerikaanse president door oorlogsgebied reist. De Amerikanen losten dat op door kort voor het vertrek uit Washington Moskou op de hoogte te brengen van het doel van de reis. "Om te de-escaleren", zei nationaal veiligheidsadviseur Jake Sullivan en ook om te voorkomen dat de Russen per ongeluk Biden onder vuur zouden nemen.
Het Oekraïense luchtruim werd voor de zekerheid vanuit Amerikaanse vliegtuigen boven Polen in de gaten gehouden.
De inwoners van Kyiv wisten op dat moment nog van niets. Het gerucht dat er de volgende dag iets bijzonders zou gebeuren, ontstond zondagavond pas. NOS-correspondent Kysia Hekster vond bij terugkeer op haar hotelkamer in het centrum van Kyiv instructies van de Oekraïense veiligheidsdiensten. "Morgen is het tussen 10.00 uur en 12.00 uur ten strengste verboden de ramen open te doen", stond in de brief.
Centrum afgesloten
Biden vertrok vanmorgen na aankomst in Kyiv met een konvooi naar het presidentieel paleis. Het centrum was op dat moment afgesloten voor ander verkeer. Mensen zeiden dat ze zoiets nog nooit hadden meegemaakt", zei Hekster op NPO Radio 1. Het was duidelijk dat er een speciaal persoon zou komen. Veel mensen speculeerden er al op dat dit Biden zou zijn.
In de loop van de ochtend doken beelden op van het bezoek van Biden aan de muur in het centrum van Kyiv met foto's van Oekraïners die in de oorlog hun leven verloren. Tijdens dit bezoek ging het luchtalarm af, maar Biden brak het bezoek niet af.
Dat de 'speciale persoon' de Amerikaanse president Biden was, was toen al lang en breed bekend. De beelden van de presidentiële stoet en het bezoek aan de muur gingen snel rond.
"Mensen zijn enorm opgewonden", zei Hekster. "Het wordt omschreven als spectaculair. Ik heb mensen gesproken die toen ze in de gaten kregen dat Biden hier was, meteen vanuit hun werk zijn weggerend in de hoop nog een glimp van hem op te vangen, maar tevergeefs want hij was al weer weg."
Vijf uur na aankomst in Kyiv vertrok Biden naar Polen. Hij had voor nog eens een half miljard dollar aan militaire steun toegezegd, boven op de bijna vijftig miljard dollar aan financiële steun en wapens die al waren geleverd. President Zelensky noemde het bezoek een "geweldige steun voor Oekraïne".
