Wat zegt het dat de Nederlandse economie met 4,5 procent is gegroeid?

Uit de cijfers van vandaag van het CBS over de Nederlandse economie bleek dat die vorig jaar met 4,5 procent is gegroeid ten opzichte van het jaar ervoor. Wellicht tegen de verwachtingen in, want het was ook een jaar met hoge inflatie en een derde kwartaal waarin er krimp was. Wat betekent dit cijfer voor onze portemonnee? Wat zijn de verwachtingen voor dit jaar? Vijf vragen over deze cijfers.

Welke invloed heeft dit op onze portemonnee?

"Allereerst is het belangrijk om te weten dat dit cijfers zijn van vorig jaar", zegt Charan van Krevel, econoom aan de Radboud Universiteit, "Dus op onze portemonnee van nu heeft het niet zoveel invloed."

Hij wijst erop dat dit cijfer wat zegt over het bruto binnenlands product (bbp). "En dat zegt niet veel over jouw koopkracht, hoeveel je met je geld kan doen."

Volgens Marieke Blom, hoofdeconoom van ING, kan de groei onze inkomens beïnvloeden: "Als er economische groei is, kan dat een opwaarts effect op de lonen hebben. Mits dat gebeurt, heeft het dus wel effect op je portemonnee."

Ondanks de hoge inflatie gaven vooral huishoudens meer uit. Hoe zit dat?

Blom geeft aan dat sommige gezinnen door de gestegen prijzen naar de voedselbank moeten. "Toch zijn er ook een hoop gezinnen die hun normale boodschappen konden blijven doen, maar alleen minder geld opzijzetten dan voorheen".

Van Krevel: "De economische groei wordt berekend door een vergelijking te maken met diezelfde periode een jaar eerder. 2021 was nog een coronajaar waar er minder werd uitgegeven, zeker aan cultuur en recreatie. Daar zie je nu dus groei."

Waardoor was er meer groei in Nederland dan in de rest van Europa?

België en Frankrijk behaalden in het vierde kwartaal ten opzichte van het derde kwartaal een groei van 0,1 en 0,2 procent, Duitsland had te maken met een een krimp van 0,2 procent. Ter vergelijking: Nederland rapporteerde een kwartaal-op-kwartaal-groei van 0,6 procent.

Blom denkt dat het komt door de samenstelling van de Nederlandse economie. "Er is flink meer geëxporteerd. Dat heeft met de opbouw van onze economie te maken. De economie van Duitsland heeft een grotere energie-intensieve industriesector die meer onder druk staat dan die van Nederland. Wij hebben een grote technologische industrie, die is goed blijven draaien omdat die minder afhankelijk is van de gestegen energieprijzen."

De cijfers geven een vertekend beeld, vindt Van Krevel. "Nederland is nog bezig met een grotere inhaalslag. Frankrijk en België groeiden qua bbp harder dan wij in 2021. Wij hadden begin dit jaar nog een lockdown, dus bij ons is de groei wat vertraagd ten opzichte van de rest."

Wat zijn de verwachtingen voor dit jaar?

Blom verwacht groei: "We zien een aantal positieve factoren, zoals de heropening van de Chinese economie en de lagere gasprijzen. Maar tegelijkertijd ook drukkende factoren, zoals de verhoging van de rente." Ze verwacht na een kleine dip in het eerste kwartaal toch bescheiden groei in 2023.

Van Krevel verwacht juist een lichte recessie. "Het is de verwachting dat de Europese Centrale Bank de rente verder gaat verhogen. Daarbij is de inflatie nog steeds hoog en de arbeidsmarkt krap."

Een hogere rente leidt ertoe dat geld lenen duurder wordt en dat kan de uitgaven van bedrijven en consumenten remmen. Maar dat hoeft niet per se negatief uit te pakken, want het zou ook een remmend effect op de inflatie kunnen hebben. "Mits de energieprijzen niet weer heel erg zullen stijgen, want die hebben een groot effect."

Hoe moeten we naar deze economische groei kijken?

De economische groei van vorig jaar is positief, maar we moeten ons er ook niet blind op staren, zegt Van Krevel. "We geven te veel prioriteit aan economische groei. Die gaat vaak gepaard met hogere sociale en ecologische kosten, dus het betekent niet dat onze levens er in het algemeen beter van worden. Het bbp is een graadmeter voor de temperatuur van de economie en niet voor de kwaliteit ervan."