Antisemitisme in klas ‘hardnekkig probleem'
De meeste docenten die vakken als geschiedenis en maatschappijleer geven op middelbare scholen maken discriminerende incidenten mee in en rond de klas. Dat komt naar voren uit een onderzoek van bureau Panteia naar antisemitisme, in opdracht van de Anne Frank Stichting.
Vier op de tien docenten (42 procent) in het voorgezet onderwijs zijn in het vorige schooljaar in de klas geconfronteerd met antisemitische uitingen en het bagatelliseren van de Holocaust. Dat is een stijging ten opzichte van soortgelijk onderzoek tien jaar geleden, maar een daling afgezet tegen de 50 procent van 2004.
De Anne Frank Stichting concludeert uit het onderzoek dat antisemitisme op middelbare scholen hoe dan ook een "hardnekkig probleem" is, "net als in de samenleving."
Leerlingen maken nog meer grievende opmerkingen over de islam (65 procent) en vooral over lhbti+'ers (82 procent). Maar deze vormen van discriminatie zijn in dit onderzoek naar antisemitisme niet tot in detail uitgewerkt.
Ajaxsupporters
Antisemitisch gescheld en geschreeuw op scholen komt volgens de docenten het vaakst voor in relatie met het betaalde voetbal. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat de supporters van Ajax de geuzennaam 'Joden' voeren. Vooral leerlingen met een westerse achtergrond maken zich schuldig aan dit soort beledigingen aan het adres van Joden.
Maar ook de spanningen in het Midden-Oosten vormen een belangrijke voedingsbodem voor antisemitische uitingen. Verantwoordelijk voor dat soort uitingen zijn vaker Nederlands-Marokkaanse of Nederlands-Turkse scholieren.
Jongens oververtegenwoordigd
Bij "een flinke oververtegenwoordiging" van de antisemitische incidenten (20 procent) hebben de 'daders' wat betreft antisemitisme een Nederlands-Marokkaanse achtergrond. Dat is een verdubbeling ten opzichte van tien jaar geleden. Turkse Nederlanders zijn ook oververtegenwoordigd, maar slechts licht.
Antisemitische incidenten komen volgens het onderzoek op alle onderwijsniveaus voor, van praktijkschool tot vwo. Maar het gebeurt relatief het meest op het vmbo. Dat geldt ook voor beledigingen over de islam en lhbti'ers. Ook zijn jongens oververtegenwoordigd ten opzichte van meisjes.
De onderzoekers noemen het "opvallend en positief" dat ideeën over antisemitische complotten die rond de coronaprotesten de kop op staken, in het klaslokaal nauwelijks lijken voor te komen.
Opvallend is dat jongere docenten vaker melden dat zij antisemitisme en beledigingen aan het adres van lhtbi+'ers in de klas meemaken dan hun oudere collega's. Wellicht zien zij een incident eerder als zodanig dan hun oudere vakgenoten, zeggen de onderzoekers.
Antisemitisme, of Jodenhaat, bestaat al duizenden jaren. Waar komt die Jodenhaat vandaan, en hoe uit het zich in onze tijd? NOS op 3 legt uit:
