Overal politie in 'iPhone City': Apple moet onderdrukking voor lief nemen
In Nieuw Zhengzhou, beter bekend als 'iPhone City', leiden alle wegen naar de reusachtige fabriekshallen van Foxconn. Waar je ook staat tussen de geelbruine wolkenkrabbers, vanuit vrijwel elke hoek zijn grote grijze muren te zien waarachter gewerkt wordt aan de nieuwste smartphonemodellen die Apple hier laat produceren.
Dit is het epicentrum van Apples wereldwijde iPhone-productie. "Als je leest over Apples geschiedenis, gaat het vaak over Steve Jobs of misschien Tim Cook. Maar onderschat niet hoeveel China heeft betekend", zegt Patrick McGee, Apple-verslaggever bij de Financial Times. Hij onderzocht de relatie van de techgigant met China en die staat onder druk. Apple had afgelopen kwartaal last van productieproblemen. De winst daalde vorig jaar, blijkt uit cijfers die het bedrijf gisteravond presenteerde.
"Het land heeft er geen enkele moeite mee om een heel dorp te verplaatsen als dat nodig is voor Apples productie", zegt McGee. Jaarlijks werken er honderdduizenden mensen in de fabrieken van Foxconn.
Extreem verweven met leveranciers
Apple houdt daar alle touwtjes strak in handen. "Het bedrijf is extreem verweven en verbonden met zijn leveranciers", zegt de Financial Times-journalist. Voor de pandemie stuurde het bedrijf tot vijftig medewerkers per dag vanuit de VS naar China om daar weken of maanden mee te kijken. Alles om ervoor te zorgen dat de productie zonder problemen verloopt.
Maar afgelopen najaar ging dat volledig mis. In november braken er protesten uit tegen de werkomstandigheden, nadat er een corona-uitbraak was geweest in de fabriek.
De politie maakte daar met geweld een eind aan, was te zien op beelden op sociale media:
Nu, een paar maanden later, gaan we kijken hoe het ervoor staat in 'iPhone City'. Op elke hoek van de straat staan beveiligers en agenten met helm, stok en schild, soms tientallen tegelijk. In de stad dient de politiepet vooral ook als bruikbaar instrument om de lens van onze camera te blokkeren, ondersteund door mensen in burger die claimen opzichters van Foxconn te zijn. Meermaals belagen ze de NOS-ploeg fysiek tijdens het afnemen van interviews.
"Het bedrijf beschermt haar medewerkers", verklaart een afgevaardigde van de provinciale overheid. "We verwelkomen jullie om objectief verslag te doen in Henan."
Maar daar is weinig kans toe, met tientallen agenten in uniform en burger die ons tijdens het volledige bezoek volgen. Ze kamperen in de hotellobby. Meerdere auto's, sommige met zwaailichten, kleven aan de achterbumper. Nieuws garen in de regio Xinjiang, waar de afgelopen jaren honderdduizenden en mogelijk meer dan een miljoen Oeigoeren en andere moslims in strafkampen werden geplaatst, is bijna eenvoudiger dan hier.
Wegwezen, je bent hier om te eten, niet om te praten met de media.
"Ik draai de schroefjes aan", kan één van de Foxconn-medewerkers nog net kwijt in zijn lunchpauze. Op een klein krukje slurpt hij noedels naar binnen, samen met duizenden collega's. Kort daarna wordt hij gemaand te vertrekken, een agent in burger grijpt in. "Wegwezen, je bent hier om te eten, niet om te praten met de media."
Elders produceren kan niet
De onrust bij het fabriekscomplex bracht Apple in een ingewikkelde situatie, want het bedrijf heeft zich sterk afhankelijk gemaakt van een land dat de laatste jaren steeds autocratischer is geworden. "Als het voor Apple makkelijk was om op deze schaal te produceren in Vietnam, India, Brazilië, Europa of de VS, dan zouden ze dat doen", zegt Financial Times-journalist McGee. "Maar dat kan niet."
Wel zou Apple de productie meer kunnen spreiden, denkt hij. Bijvoorbeeld de helft in China en de helft in een aantal andere landen. Het nadeel is wel dat dit veel duurder is - absoluut niet aantrekkelijk voor de techgigant die dol is op hoge winstmarges.
Over de protesten zelf is Apple - los van een bericht over langere levertijden - stil, terwijl topman Cook zich meestal juist graag uitspreekt over maatschappelijke thema's zoals privacy. Maar toen een verslaggever hem in het najaar tijdens een bezoek aan Washington naar de onlusten vroeg, reageerde hij niet.
Tim Cook kan niet zomaar klagen over de Communistische Partij. Apple is zo afhankelijk van China dat het niet openlijk zijn gedachten kan delen.
Het is duidelijk waarom, zegt McGee. "Hij kan niet zomaar klagen over de Communistische Partij. Apple is zo afhankelijk van China dat het niet openlijk zijn gedachten kan delen." Want hoewel imago heel belangrijk is voor het bedrijf, is het nog belangrijker dat de winstgevende productie van de nieuwste telefoons doorgaat, 24 uur per etmaal, 7 dagen per week.